ارتقا باورهای پیشگیری‌کننده از ایدز در دانش آموزان ترکمن با استفاده از الگوی اعتقاد بهداشتی در شهر آق قلا

زمینه و هدف: ایدز از بیماری‌های عفونی جدی دنیاست که به‌سرعت در بین جوانان رو به افزایش است، ازآنجایی‌که جوانان در معرض رفتارهای پرخطر هستند، این مطالعه باهدف تعیین تاثیر آموزش بر اساس الگوی اعتقاد بهداشتی در ایجاد باورهای پیشگیری‌کننده از ایدز در دانش آموزان دختر ترکمن انجام شد. مواد و روش‌ها: این مطالعه کارآزمایی میدانی شاهددار تصادفی، بر روی 78 دانش‌آموز دختر دبیرستان‌های شهر آق‌قلا، استان گلستان انجام شد. با استفاده از نمونه گیری تصادفی ساده چندمرحله‌ای، دو دبیرستان در گروه مداخله و دو دبیرستان در گروه شاهد قرار گرفتند، سپس از هر دبیرستان 2 کلاس انتخاب شد و پرسشنامه اعتقاد بهداشتی ایدز را قبل و بعد از مداخله آموزشی تکمیل نمودند. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار آماری spss.17 و آزمون‌های کای دو، دقیق فیشر، تیزوجی، ویلکاکسون، تیمستقل و آنالیز کوواریانس تحلیل شدند. یافته‌ها: قبل از آموزش دو گروه کنترل و مداخله، از نظر ویژگی‌های جمعیت شناختی و تمامی سازه‌های مدل به‌جز آگاهی تفاوت معنی‌داری نداشتند. آزمون تیزوجی نشان داد بعد از مداخله آموزشی حیطه‌های آگاهی و حساسیت درک‌شده در گروه مداخله به طور معنی‌دار افزایش و موانع درک‌شده کاهش یافته است (0/05p<). آنالیز کوواریانس نشان داد در مقایسه با گروه کنترل، آگاهی و حساسیت درک‌شده پس از مداخله به‌طور معنی‌داری افزایش یافته است (0/05p<). اما در گروه کنترل، میانگین نمرات آگاهی، حساسیت درک‌شده، شدت درک‌شده، منافع درک‌شده و موانع درک‌شده تغییر معناداری نداشت (0/05p<).نتیجه‌گیری: بر اساس مطالعه حاضر، آموزش بر اساس مدل اعتقاد بهداشتی در حیطه‌های آگاهی و حساسیت درک‌شده موثر بوده است. پیشنهاد می‌شود مداخلات آموزشی مبتنی بر الگوی اعتقاد بهداشتی به منظور ارتقا باورهای پیشگیری کننده از ایدز در دانش آموزان دختر دبیرستانی طراحی و اجرا گردد.

Promoting AIDS Preventive Beliefs in Turkmen Students by Using the Health Belief Model in Aq-Qala

Background and Objectives: AIDS is one of the most important infectious diseases in the world and the disease is increasing especially among young people. Since the youth are exposed to highrisk behaviors, the aim of this study was to investigate the effect of education based on the Health Belief Model in creating AIDS preventive beliefs in Turkmen girl students.Methods: This randomized controlled field trial study was done on 78 female high school students in AqQala, Golestan province. Using multistage sampling, two high schools in the interventional group and two high schools in the control group were selected, then two classes selected from each high school, data were collected before and after of intervention by using a questionnaire based on HBM. Data were analyzed using SPSS.17 software and Chisquare, Fisher exact test, Tpaired test, Wilcoxon, Independent Ttest, and ANCOVA.Results: Before training, there was not a significant difference in the mean scores of the health belief model constructs and in terms of demographic characteristics between two groups except in knowledge construct. After the educational intervention, the Tpaired test showed that the mean of knowledge and perceived susceptibility were increased significantly, and the mean of perceived barriers was decreased significantly in the experimental group (P<0.05). ANCOVA also showed that compared with the control group, knowledge and perceived susceptibility were increased significantly after the intervention.Conclusion: According to the present study, education based on the Health Belief Model was effective on the knowledge and perceived susceptibility. It is suggested that educational interventions based on Health Belief Model be designed and implemented to promote AIDS preventive beliefs in high school female students.