فاکتورهای پیش‌بینی‌کنندۀ مرتبط با رفتارهای خودمراقبتی در بین بیماران دیابتی نوع دو با استفاده از مدل شناختی‌اجتماعی

زمینه و هدف: بررسی عوامل موثر بر اتخاذ رفتارهای خودمراقبتی در بیماران دیابتی با استفاده از الگوهایی که عوامل موثر بر رفتار را شناسایی و تقویت می کنند ضروری است. پژوهش حاضر با هدف بررسی فاکتورهای پیش بینی کنندۀ مرتبط با رفتارهای خودمراقبتی در بین بیماران دیابتی نوع دو با استفاده از تئوری شناختی اجتماعی صورت گرفته است.مواد و روش ها: در این مطالعۀ توصیفی تحلیلی از نوع مقطعی، 320 نفر مبتلا به دیابت نوع دو بر اساس نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات شامل پرسش نامۀ محقق ساخته بر اساس سازه های مدل شناختی و اجتماعی که روایی و پایایی آن محاسبه شد و پرسش نامۀ استاندارد خودمراقبتی دیابت بود. پس از جمع آوری داده ها، اطلاعات با استفاده از آزمون های تی مستقل، تحلیل واریانس یک طرفه و ضریب همبستگی اسپیرمن در نرم افزار spss نسخۀ 21 و در سطح معنی دار 0/05 تجزیه وتحلیل شدند.یافته ها: طبق یافته های به دست آمده، متغیرهای انتظار پیامد (0/263= rو 0/05>p)، ارزش پیامد (0/151=r و 0/05>p)، خودکارآمدی (0/350=r و 0/05>p)، خودکارآمدی غلبه بر موانع (0/423=r و 0/05>p)، محیط (0/173=r و 0/05>p)، یادگیری مشاهده ای (0/416=r و 0/05>p)، درک موقعیت (0/251=r و 0/05>p)، خودتنظیمی (0/426=r و0/05>p) و سازگاری عاطفی (0/374=r و0/05>p) با رفتارهای خودمراقبتی همبستگی مثبت و معنی دار داشتند. همچنین متغیر سازگاری عاطفی (ضریب بتا = 0/283) بیشترین مقدار پیشگویی کنندگی را داشت.نتیجه گیری: در طراحی و اجرای مداخلات آموزشی برای خودمراقبتی بیماران دیابتی، از تئوری شناختی اجتماعی می توان به عنوان چارچوبی بهره برد و به ارتقا و حفظ سلامت این بیماران کمک کرد.