اثربخشی آموزش تفکر خلاق به روش دوبونو بر خودپنداره تحصیلی و اشتیاق مدرسه ‌دانش آموزان با نارساخوانی

هدف: این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی آموزش تفکر خلاق به روش ادوارد دوبونو بر خود‌پنداره تحصیلی و اشتیاق مدرسه دانش‌آموزان با نارساخوانی در پایه چهارم شهرستان تیران و کرون در سال تحصیلی 1399-1400 بود. روش: در این پژوهش روش از نوع شبه‌آزمایشی با طرح پیش‌‌آزمون - پس‌‌آزمون و گروه کنترل و پیگیری 1 ماهه بود. جامعه آماری تمام دانش‌آموزان نارسا‌خوان شهرستان تیران و کرون در سال 1399-1400 بود. روش نمونه‌گیری دردسترس و تعداد نمونه 30 نفر انتخاب شد که به‌طور تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه قرار گرفت. گروه آزمایش در 10 جلسه، هفته‌ای یک‌بار، آموزش گروهی تفکر خلاق به روش دوبونو را به‌صورت آنلاین دریافت کردند. ابزار اندازه‌گیری در این پژوهش پرسشنامه خودپنداره تحصیلی (یی- هیسن چین، 2004) و پرسشنامه اشتیاق به مدرسه، (وانگ، وایلت و اسکلز، 2011) و آزمون تشخیصی نارساخوانی (حیدری و همکاران ،1395) بود. داده‌ها با استفاده از تحلیل وارایانس اندازه‌های مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی با استفاده ازنرم‌افزار 23 spss  تحلیل شد. یافته‌ها: نشان داد که آموزش تفکر خلاق به روش دوبونو بر خودپنداره تحصیلی عمومی در سطح معناداری 0.05>p، 32.42 f= و میزان تاثیر 0.60 ، خود‌پنداره تحصیلی آموزشگاهی با 49.128 f=، میزان تاثیر0.82  و خودپنداره غیرآموزشگاهی با 82.32 f= و میزان تاثیر 0.74 معنادار بود. همچنین آموزش تفکر خلاق به روش دوبونو بر اشتیاق رفتاری درسطح معناداری 0.05>p، 44.801f= و میزان تاثیر0.96، اشتیاق هیجانی 25.197f=، میزان تاثیر 0.87 و اشتیاق شناختی با   22.273 =  f= و میزان تاثیر 0.90 نیز معنادار بود. همچنین آزمون تعقیبی نیز بیانگر تفاوت معناداری بین پس‌آزمون و آزمون پیگیری در گروه مداخله در هر دو متغیر را نشان داد. نتیجه‌گیری: براساس این نتایج می‌توان ابراز کرد که روش تفکر خلاق به روش دوبونومی‌تواند بر خودپنداره تحصیلی و اشتیاق مدرسه دانش‌آموزان با نارساخوانی موثر واقع شود.بر خودپنداره تحصیلی و اشتیاق مدرسه دانش‌آموزان با نارساخوانی موثر واقع شود.

effectiveness of teaching creative thinking by de bono method on the academic self-concept and school enthusiasm of students with dyslexia

effectiveness of teaching creative thinking by de bono method on the academic self-concept and school enthusiasm of students with dyslexianafiseh rafiei1, ph.d., seyed mojtaba mousavi fard2, m.a.received: 08. 20 .2021                    revised: 02.3.2022accepted: 11.  13 .2022abstractobjective: this research aimed to investigate the effectiveness of teaching creative thinking according to edward dubono’s method on the academic self-concept and school enthusiasm of students with dyslexia in the fourth grade of tiran and karvan cities in the academic year of 2020-2021. method: the research method was quasi-experimental with a pre-test, post-test design, a control group, and a one-month follow-up. the statistical population included all dyslexic students in tiran and krone cities in 2020-2021. the sampling method was available and the number of samples was 30 people who were randomly divided into two experimental and control groups. the experimental group received online creative thinking group training by the de bono method during 10 sessions, once a week. the measurement tools were the academic self-concept questionnaire (yi hysenchin, 2004), the enthusiasm for school questionnaire (wang, violet and scales, 2011) and the dyslexia diagnostic test (heidari et al., 2015). the collected data were analyzed using repeated measures analysis of variance and bonferroni post hoc test using the spss-23 software. results: the research findings showed that teaching of creative thinking by the de bono method was significanly effective on general academic self-concept (p>0.05, f=32.42 and effect rate = 0.60), school academic self-concept (f=49.128, and effect rate 0.82) and non-academic self-concept (f=32.82 and effect rate=0.74). it was further effective on behavioral enthusiasm (p>0.05, f=44.801 and the effect rate=0.96), emotional enthusiasm f=25.197, and effect rate=0.87), and cognitive enthusiasm (f=22.273 and effect rate=0.90). moreover, there was a significant difference between the post-test and the follow-up test results in the intervention group in both variables. conclusion: based on research results, it can be said that creative thinking training according to the de bono method can be effective on the academic self-concept and school enthusiasm of students with dyslexia.