مقایسه اثربخشی بازی‌درمانی با رویکرد شناختی-رفتاری و قصه‌درمانی بر سازگاری اجتماعی، هیجانی و تحصیلی دانش‌آموزان کم‌توان ذهنی آموزش‌پذیر

هدف: پژوهش حاضر با هدف مقایسه میزان اثربخشی بازی‌درمانی شناختی – رفتاری و  قصه‌درمانی بر سازگاری اجتماعی، هیجانی و تحصیلی دانش‌آموزان کم‌توان ذهنی آموزش‌پذیر انجام گرفت. روش: این پژوهش، مطالعه‌ای نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون پس‌آزمون و گروه کنترل است. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی دانش‌آموزان کم‌توان ذهنی آموزش‌پذیر در سال تحصیلی 1399-1400 است که در مدارس ابتدایی استثنایی شهر تبریز مشغول تحصیل بودند. با توجه به ساخت پژوهش و شرایط کنونی، از روش نمونه‌گیری دردسترس برای انتخاب نمونه استفاده شد. از‌این‌رو، نمونه آماری شامل 45 دانش‌آموز پسر ابتدایی بود که به‌صورت تصادفی (15 نفر گروه آزمایش بازی‌درمانی، 15 نفرگروه آزمایش قصه‌درمانی و 15 نفرگروه کنترل) با رعایت ملاک‌های ورود به پژوهش و با جایگزینی تصادفی در گروه‌های آزمایش و کنترل انتخاب شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها، پرسشنامه سازگاری اجتماعی دانش‌آموزان سینها و سینگ استفاده شد. یکی از گروه‌های آزمایش برنامه آموزشی بازی‌درمانی (8 جلسه 45 دقیقه‌ای بازی‌درمانی شناختی-رفتاری)، گروه بعدی برنامه آموزشی قصه‌درمانی (8 جلسه 45 دقیقه‌ای قصه‌درمانی) و گروه کنترل برنامه آموزشی دریافت نکردند. یافته‌ها: نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که بین بازی‌درمانی شناختی- رفتاری و قصه‌درمانی با گروه کنترل در تمام مولفه‌های سازگاری (اجتماعی، هیجانی و تحصیلی) تفاوت معناداری وجود دارد. همچنین بازی‌درمانی شناختی- رفتاری نسبت به قصه‌درمانی در افزایش مولفه‌های سازگاری موثرتر بود. بحث و نتیجه‌گیری: بر این اساس می‌توان نتیجه گرفت که قصه‌درمانی و بازی‌درمانی شناختی- رفتاری می‌توانند به‌عنوان مداخلات تکمیلی در جهت آموزش سازگاری و بهبود مشکلات روانشناختی دانش‌آموزان کم‌توان ذهنی به کار گرفته شوند.  

comparison of the effectiveness of cognitive-behavioral play therapy and narrative therapy on the social adjustment of students with educable intellectual disability (eid)

objective: the present study intended to compare the effectiveness of cognitive-behavioral play therapy and narrative therapy on the social adjustment of students with educable intellectual disability (eid).  method:  this was a quasi-experimental research design with pretest, posttest, and a control group. the statistical population included all eid students studying in the elementary schools of tabriz city in 2020-2021; out of whom 45 male students were selected using convenience sampling and randomly assigned to two experimental groups and one control group (15 each). data were collected using sinha & singh’s adjustment inventory for school students. for this purpose, first, a pre-test was administered to all groups. then the first experimental group received play therapy for eight sessions of 45 minutes, and the second experimental group received narrative therapy for eight sessions of 45 minutes. after that, the post-test was administered to all groups. results:  the covariance analysis results showed a significant difference between cognitive-behavioral play therapy and narrative therapy comparing to the control group in adjustmen. also cognitive-behavioral play therapy had stronger effects than narrative therapy in increasing adjustment. conclusion:  narrative therapy and cognitive-behavioral play therapy can be utilized as complementary interventions for training adjustment and ameliorating the psychological problems of students with eid.