مقایسه اثربخشی آموزش شناختی مبتنی بر رایانه، مداخله مکمل‌های غذایی و ترکیب این دو بر بهبود توجه و نشانگان رفتاری اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی بازتوانی شناختی رایانه‌ای، درمان با مکمل‌های غذایی و ترکیب این دو مداخله بر بهبود توجه و نشانگان رفتاری کودکان کم‌توجه بیش‌فعال انجام گرفته است. روش: روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمونپس‌آزمون با گروه گواه است. جامعه آماری شامل همه مدارس ابتدایی دخترانه مناطق چندگانه تهران (سال 9796) است که با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای از بین آنها، چهار مدرسه انتخاب شده است. 66 کودک کم‌توجه بیش‌فعال شناسایی شدند که 52 نفر از آنها برحسب شرایط ورود به پژوهش انتخاب و در چهار گروه آزمایشی و گواه (13 نفر در هر گروه) جای‌دهی شدند. به منظور تشخیص اختلال کم توجهی بیش‌فعالی از پرسش‌نامه اسنپ4 و مصاحبه بالینی و برای کنترل هوش از آزمون ریون استفاده شده است. شرکت کنندگان از نظر سن، هوش و شدت علایم اختلال کم‌توجهی بیش‌فعالی در چهار گروه همتاسازی شدند. گروه اول 22 جلسه بازتوانی شناختی رایانه‌ای با استفاده از نرم‌افزار کاپیتان لاگ دریافت کرد، گروه دوم به مدت چهار ماه مکمل‌های روی، ویتامین ب6 و امگا3 (متناسب با وزن‌شان) دریافت کردند و گروه سوم در فاز اول به مدت دو ماه مکمل‌های نامبرده را دریافت نمودند سپس 15 جلسه بازتوانی شناختی رایانه‌ای برای ایشان اجرا شد. داده‌های پژوهش با کمک فرم والدین پرسش‌نامه نقاط ضعف و قدرت و آزمون عملکرد پیوسته جمع آوری شد. یافته‌ها: نتایج با استفاده از روش تحلیل کواریانس چند متغیره مورد تحلیل قرار گرفت. یافته‌های به دست آمده نشان داد که گروه‌های با مداخله بازتوانی شناختی رایانه‌ای، مکمل‌های غذایی و ترکیب آن دو در زمینه توجه و نشان‌های رفتاری نسبت به گروه کنترل پیشرفت معناداری داشته‌اند، اما بین گروه‌های مداخله‌ای تفاوت معناداری دیده نشده است. اندازه اثر در خرده مقیاس نشانه‌های رفتاری (0.51) و بیشترین اندازه اثر در خرده‌مقیاس‌های توجه، مربوط به پاسخ صحیح (0.85) بوده است. نتیجه‌گیری: می‌توان از بازتوانی شناختی رایانه‌ای و مکمل‌های غذایی برای ارتقای عملکرد توجه و نشانه‌های رفتاری در کودکان کم‌توجهبیش‌فعال استفاده کرد.

Effectiveness of Computer-Based Cognitive Training, Nutritional Supplementation, and Both on Attention and Behavioral Symptoms of Children with ADHD

Objective: The aim of this study was to compare the effectiveness of computerbased cognitive rehabilitation training (CRT), nutritional supplementation, and both on the attention and behavioral symptoms of children with attentiondeficit/hyperactivity disorder (ADHD). Method: The design was quasiexperimental with pretestposttest and a control group. The statistical population consisted of all primaryschool girls in Tehran during the academic year 20172018. Four schools were selected via multistage cluster sampling, 66 children with ADHD were identified, and 52 eligible ones were selected and assigned to three experimental groups and a control group (13 each). SNAPIV and clinical interviews were employed to diagnose ADHD, and Raven rsquo;s Progressive Matrices was conducted to control the participants rsquo; intelligence. The participants were matched in terms of age, IQ, and gravity of ADHD symptoms. In Group 1, 22 45minute sessions of cognitive rehabilitation were offered using Captain rsquo;s Log software. Group 2 received zinc (1 mg/kg/day), vitamin B6 (0.6 mg/kg/day) and omega3 (250 mg/day) for four months. Group 3 received the same amount of the nutritional supplements but for two months, and then 15 sessions of cognitive rehabilitation. Data were collected via the parent form of the Strengths and Difficulties Questionnaire (SDQ) and the continuous performance test (CPT). Results: Data were analyzed by MANCOVA. Results showed an increased mean for behavioral symptoms and the attention score in intervention groups compared to the control group. However, there was no significant difference in the attention score and behavioral symptoms among the intervention groups. The effect size was shown to be 0.51 in behavioral symptoms, and the maximum effect size was 0.85 in the correct response of the attention subscale. Conclusion: It is recommended that CRT and nutritional supplementation be used for improving the attention and behavioral symptoms of children with ADHD.