اثربخشی تقویت تفکیکی رفتارهای ناهمساز در کاهش رفتارهای بیش‌فعالی دانش‌آموزان کم‌توانی هوشی

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی تقویت تفکیکی رفتارهای ناهمساز بر کاهش رفتارهای بیش‌فعالی چهار شرکت‌کننده (دو پسر و دو دختر) با کم‌توانی هوشی در یک موقعیت مدرسۀ ویژه در بیرجند بود. روش: طرح پژوهش شبه آزمایشی از نوع تک آزمودنی و طرح برگشتی a-b-a-b بود و آزمودنی‌های پژوهش به روش تصادفی انتخاب شدند. در این پژوهش نه (9) رفتار به عنوان رفتار آماج طی جلسات مکرر خط پایه، مداخله درمانگری و پیگیری مورد مشاهده قرار گرفت و درصد این رفتارها ثبت شد و برای تحلیل داده‌ها از نمودار و تحلیل دیداری استفاده شد. یافته‌ها: تحلیل دیداری داده‌ها در خلال شرایط آزمایشی، کاهش رفتارهای آماج (رفتارهای بیش‌فعالی) همۀ شرکت‌کنندگان پژوهش را در طی مراحل مداخلۀ درمانگری نشان داد. روند نزولی رفتارها در مرحلۀ پیگیری نیز قابل‌مشاهده بود. نتیجه‌گیری: یافته‌های مطالعه، اثربخشی روش درمانگری رفتاری تقویت تفکیکی رفتارهای ناهمساز را به عنوان یک روش درمانگری در کاهش رفتارهای بیش‌فعالی کودکان کم‌توان هوشی مورد حمایت قرار می‌دهند.

Effectiveness of Defferential Reinforcement of Incompatible Behavior in Reduction of hyperactive behaviors in students with intellectual Disabilities

Objective: The aim of the present study was to investigate the effectiveness of differential reinforcement of incompatible behaviors in reduction of hyperactive behaviors in four students (two boys and two girls) with intellectual disability in a special school setting in Birjand, Iran. Method: The research design was quasiexperimental with single subject and reversal design ABAB and the sample was selected by random sampling method. In this design nine target behaviors have been observed in frequent sessions baseline, treatment intervention and follow up phases and recorded percent of behaviors and charts and visual analysis have been used for data analysis. Results: The results of the study showed that all target behaviors (hyperactivity behaviors) of the partcipants in intervention and follow up phases were reduced dramatically. Conclusion: The findings of the study supported the effectiveness of the differential reinforcement of incompatible behaviors as a treatment method in reduction of hyperactive behaviors in students with intellectual disability.