اثربخشی آموزش حل مسئله خلاقانه بر خلاقیت و سازگاری اجتماعی دانش‌آموزان پسر تیزهوش

هدف: پژوهش حاضر با هدف ارزیابی اثربخشی آموزش حل مسئله خلاقانه بر افزایش خلاقیت و بهبود سازگاری اجتماعی در پسران تیزهوش انجام شد. روش: این پژوهش به روش نیمه‌آزمایشی و با طرح پیش آزمون پس آزمون و گروه کنترل اجرا شد. نخست دبیرستان های تیزهوشان پسرانه شهر اردبیل به‌عنوان جامعه آماری برگزیده. از میان دو مدرسه موجود یکی به روش تصادفی انتخاب شد و سه کلاس میانی (گروه‌های ایستای پایه‌های هشتم) به صورت تصادفی به گروه آزمایش و گواه و پایلوت انتخاب شدند. سپس با استفاده از آزمون ماتریس های پیش‌رونده ریون (1938) و آزمون هوش استنفورد - بینه -تهران (افروز و کامکاری، 1390) افراد دارای هوشبهر کمتر از 115 از هر دو گروه آزمایش و گواه حذف شدند. آن‌گاه دو گروه 46 نفری (هر گروه 23 نفر) نهایی شدند. پس از اجرای پیش‌آزمون ها (آزمون خلاقیت تورنس (1998) فرم آ و ب و سازگاری اجتماعی بل (1962)، شرکت کنندگان گروه آزمایش در 13 جلسه (هر جلسه 75 دقیقه) در برنامه آموزش حل مسئله خلاقانه شرکت کردند و گروه گواه هیچ گونه آموزشی در این خصوص دریافت نکردند. برای ارزیابی اثر آموزش، پس‌آزمون‌ها استفاده شدند. یافته‌ها: داده‌های به‌دست‌آمده با استفاده از روش تحلیل واریانس چند‌متغیری مانکوا نشان داد که در خرده‌مقیاس های خلاقیت، یعنی سیالی، انعطاف‌پذیری، اصالت و بسط همچنین مقیاس سازگاری کلی اجتماعی و برخی خرده‌مقیاس‌های آن، یعنی سازگاری بهداشتی و سازگاری عاطفی، بین میانگین نمرات گروه آزمایش و گواه تفاوت معناداری وجود دارد (p<0.05). نتیجه‌گیری: در پایان استفاده از برنامه آموزش حل مسئله خلاقانه به منظور افزایش خلاقیت و بهبود سازگاری اجتماعی بحث و بررسی شدند.

Effectiveness of a Creative Problem-solving Program on the Enhancement of Creativity and Social Adaptation among Gifted and Talented Adolescent Students

Objective: The purpose of this study was to investigate the effectiveness of a creative problemsolving program training on the enhancement of creativity and social adjustment in gifted and talented boy adolescents. Method: This research was carried out in a quasiexperimental and pre posttest design with control group. The population of the study was 452 high school boy students of exeptional talents in Ardabil City. Finaly 46 students were selected. The research tools were Ravenchr('39')s Matrices (1938), TehranStanfordBinetchr('39')s Intelligence Test (Afroz and Kamkari, 2011), Torrance Test of Creative Thinking (TTCT) (1998), and Bell Social Adjustment (1962) Inventoris. The experimental group participated in a problem solving training program during 13 sessions (75 minutes per session). In order to control the effect of pretests, data were analyzed using multivariate analysis of covariance (MANCOVA). Results: The results showed that the mean scores of in the subscales of fluency, flexibility, originality, elaboration, general social adjustment, health adjustment and emotional adjustment between the experimental and evidence groups were meaningly different. Conclusion: According to the results, applying creative problem solving training program for improvement of creativity and social adjustment for gifted and talented male adolescents was effective. Based on the results of this study, using a creative problem solving training program to improve creativity and social adjustment for gifted students is recommended.