مقایسه اثربخشی برنامۀ مثبت‌اندیشی فردریکسون و برنامۀ تغییر ذهنیت دوئیک بر سرمایه روان‌شناختی دانش‌آموزان تیزهوش مبتلا به اضطراب امتحان پایه نهم شهر اصفهان

هدف: پژوهش حاضر با هدف مقایسۀ اثربخشی برنامۀ مثبت‌اندیشی فردریکسون و برنامۀ تغییر ذهنیت دوئیک بر سرمایه روان‌شناختی دانش‌آموزان تیزهوش مبتلا به اضطراب امتحان پایه نهم شهر اصفهان انجام شد.روش:‌ روش این تحقیق نیمه تجربی (آزمایشی) و طرح پژوهش از نوع پیش آزمون و پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه‌ی دانش‌آموزان دختر تیزهوش پایه نهم شهر اصفهان بود که در سال تحصیلی 1396 مشغول به تحصیل بودند و تعداد آنها 450 نفر بود. در ابتدا غربالگری انجام شد و از جامعۀ آماری تعداد 45 نفر از دانش‌آموزان مضطرب که بر اساس پرسشنامه‌ اضطراب امتحان اهواز نمرات بالاتری کسب کردند ‌انتخاب و سپس به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده به دو گروه آزمایشی (15 نفر در گروه آموزش مثبت اندیشی فردریکسون و 15 نفر در گروه آموزش برنامه تغییر ذهنیت دوئیک) و 15 نفر در دو گروه کنترل تقسیم شدند. گروه مثبت‌اندیشی فردریکسون 8 جلسه و گروه تغییر ذهنیت دوئیک نیز 8 جلسه اموزش دریافت کردند، اما گروه کنترل هیچ مداخله‌ای دریافت نکرد. تمامی شرکت‌کنندگان پرسشنامه سرمایه روان‌شناختی لوتانز را در پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری شش ماهه تکمیل کردند. برای آزمون فرضیه‌های پژوهش از آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیری استفاده شد. جهت تجزیه‌و‌تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار spss-22 بهره گرفته شد. نتایج: یافته‌ها نشان داد که بین دو گروه آزمایشی و گروه کنترل در ارتباط با خرده مقیاس‌های خودکارآمدی، تاب‌آوری و خوش‌بینی متغیر سرمایه روان‌شناختی تفاوت معناداری وجود دارد و دو گروه آزمایشی در متغیرهای مذکور اثربخش بودند و اثربخشی دو گروه بر متغیرهای تاب آوری و خوشبینی در دورۀ پیگیری شش ماهه نیز حفط شدند. از طرفی برنامۀ تغییر ذهنیت دوئیک در خرده مقیاس امیدواری متغیر سرمایۀ روان‌شناختی نسبت به گروه مثبت اندیشی و کنترل اثربخش بود و این اثربخشی تا دورۀ پیگیری تداوم داشت. نتیجه‌گیری: با به کارگیری برنامه‌های مثبت اندیشی و تغییر ذهنیت می‌توان سرمایه‌های روان‌شناختی دانش‌آموزان تیزهوش مضطرب را بهبود بخشید که این امر می‌تواند موجب افزایش پیشرفت و بهره‌وری این دانش‌آموزن شود.

A Comparison of the Effectiveness of Fredrickson’s Positive Thinking and Dweck’s Mindset Programs on Psychological Capital of Gifted Ninth-Grade Girls with Test Anxiety in Isfahan

Objective: The effectiveness of Fredrickson rsquo;s positive thinking and Dweck rsquo;s mindset program was examined on the psychological capital of gifted ninthgrade girls with test anxiety in Isfahan, Iran. Method: This was a quasiexperimental study with a pretestposttest design and two control groups. The population consisted all 450 gifted female students in the ninthgrade in Isfahan. After screening the students using the Test Anxiety Inventory (TAI), a sample of 45 students who obtained higher scores was selected and then randomly divided into the experimental group (n=15) for Fredrickson rsquo;s positive thinking, the experimental group (n=15) for Dweck rsquo;s mindset program, and two control groups (n=15 each). Each experimental group received eight sessions of intervention, while no intervention was offered to the control groups. All participants completed Luthans rsquo; Psychological Capital Questionnaire on pre/posttest. Data were analyzed using MANCOVA in SPSS22. Results: There was a significant difference between Fredrickson rsquo;s positive thinking group and Dweck rsquo;s mindset program group with the control groups in terms of selfefficacy, resiliency, and optimism, with the two treatments proving effective, and the effects of the trainings on resilience and optimism were maintained on the sixmonth followup. Moreover, the results indicated the effectiveness of Dweck rsquo;s mindset program on hopefulness on posttest and followup, compared to the Fredrickson program and the control groups, and this effect persisted on the followup. Conclusion: Using Dweck rsquo;s mindset program and Fredrickson rsquo;s positive thinking, we can influence the psychological capital of gifted students with test anxiety, which can in turn increase their efficacy and academic achievement.