اثربخشی درمانگری رفتاری و شناختی- رفتاری بر کاهش نشانه‌های بالینی اختلال نارسایی توجّه/ فزون کنشی کودکان

هدف: پژوهش حاضر، با هدف بررسی اثربخشی درمانگری رفتاری و شناختی رفتاری بر کاهش نشانه های بالینی اختلال نارسایی توجّه/ فزون کنشی کودکان در طول زمان و در خلال موقعیتهای اصلی تظاهر نشانه ها انجام گرفت. روش: در فرایند روش شناختی، تعداد هشت آزمودنی از دو موقعیت آموزش ویژه انتخاب شدند. با استفاده از طرح تک آزمودنی با آزمودنیهای مختلف، نخست داده های حاصل از مشاهده رفتاری مکرّر هر آزمودنی در مرحله خط پایه گردآوری شد. سپس در مرحله درمانگری تعداد چهارآزمودنی تحت درمانگری رفتاری و چهار آزمودنی دیگر در معرض درمانگری شناختی رفتاری قرار گرفتند. رفتار آزمودنیها بعد از مداخله درمانگری در جلسات مرحله پیگیری نیز مورد مشاهده دقیق قرار گرفت. یافته ها: نتایج حاصل از تحلیل نقاط داده ها در مراحل آزمایشی، کاهش نشانه های رفتار تکلیف گریز اختلال نارسایی توجّه/ فزون کنشی را در سه آزمودنی درمانگری رفتاری و چهار آزمودنی درمانگری شناختی رفتاری در مرحله مداخله درمانگری نسبت به خط پایه نشان داد، امّا تداوم اثربخشی در طول زمان مرحله پیگیری ملاحظه نشد. نتیجه گیری: یافته های این مطالعه، الزامهایی را برای بررسی اثربخشی دراز مدّت درمانگریهای رفتاری و شناختی رفتاری بر کاهش نشانه های بالینی اصلی اختلال نارسایی توجّه/ فزون کنشی و تعمیم آنها از موقعیّت مدرسه محور به موقعیّت خانه دارد.

Impact of Behavior Therapy and Cognitive–Behavior Therapy on Amelioration of ADHD Symptoms

Objective: The present study was conducted to examine the effectiveness of behavior therapy (BT) and cognitivebehavior therapy (CBT) on amelioration of attention deficit hyperactivity disorder (ADHD). The effectiveness was studied during the time and within the basic settings in which the core symptoms are manifested. Method: 8 subjects from two special education settings were selected. Multiple baseline design across subjects was utilized. Baseline data were collected through frequent observation of behaviors for each subject. In intervention phase, 4 subjects assigned to BT, and 4 others to CBT programs. Behaviors of subjects were also observed in followup phase. Results: The Results obtained from analysis of data points in experimental phases indicated a significant amelioration in symptoms of offtask behaviors. The effects were observed for 3 subjects of BT and 4 subjects of CBT in intervention phase. However, maintenance of effects was not observed in followup phase. Conclusion: The findings have implications to study longterm effectiveness of BT and CBT in treatment for the ADHD core clinical symptoms, and generalization of data from schoolbased setting to home environment.