تدوین شاخص های کیفی به عنوان معیار ارزیابی کیفیت نان تافتون سنتی ایران

مقدمه: با وجود تولید و مصرف متمادی نان تافتون سنتی در سطح کشور، شاخصهای کیفی مستندی برای آن به صورت کامل تدوین نگردیده است و در واقع ارائه چنین شاخصهایی، تعریف آنها و ارائه دامنه نوسانات برای تولید این نوع نان بسیار ضروری میباشد.  مواد و روشها: برای تهیه سه نوع نان تافتون با کیفیتهای مختلف، سه نوع آرد با کمیتها و کیفیتهای متفاوت (به نامهای آرد قوی، متوسط و ضعیف) و با درجه استخراج متناسب برای تولید این نان تهیه گردید. ابتدا آزمایش های فیزیکی، شیمیایی و رئولوژی انواع آردها و خمیرهای مورد نظر تعیین گردید و سپس ویژگیهای فیزیکی، شیمیایی، بافتسنجی، تخلخل، ریز ساختار و خصوصیات حسی انواع نانهای تافتون حاصل از آنها به صورت تازه و در حین نگهداری توسط روشهای مختلف مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها: نتایج حاصل از آزمون های مختلف فیزیکی و شیمیایی، دستگاهی و حسی دارای همبستگی معنی داری با یکدیگر بودند. برطبق نتایج، نان حاصل از آرد متوسط نسبت به سایر نانها به صورت تازه و در طی زمان نگهداری دارای حفظ رطوبت بیشتر، سفتی بافت کمتر، روند واگشتگی نشاسته و بیاتی کندتر، تخلخل بیشتر، امتیازهای حسی بالاتر و به طور کلی کیفیت بهتری بود. این امر به دلیل ویژگیهای کیفی آرد این نوع نان برای بدست آوردن خمیری با الاستیسیته مناسب و قابلیت ورقه شدن عالی که در نهایت منجر به کیفیت بالاتر این نان پس از پخت و در طی نگهداری گردید.  نتیجهگیری: شاخصهای کیفی انواع نانهای تافتون با درجات کیفی مختلف علاوه بر کاربرد در سیستم مستندسازی کشور، در بهبود کیفیت این نوع نان، کاهش ضایعات، آگاهسازی در مورد استفاده از آرد با ویژگیهای کیفی متناسب و مطلوب برای تولید این نان و  رتبه بندی کیفیت نانهای حاصله و نانوایی های تولید کننده موثر است.

Determination of Quality Indices as Criteria to Assess Traditional Taftoon Bread Quality

Introduction: In spite of the long production and consumption of traditional Taftoon bread, documented qualitative indices were not completely determined for this product. Providing such indices, defining them and preparing their quantitative scope for production of this bread is considered essential. Materials and Methods: To prepare three types of Taftoon bread, three flours with different quantities and qualitative characteristics and with appropriate extraction rate for the flour namely strong, medium and weak were made. Physical, chemical and rheological evaluations concerned with flour and dough types were determined. The physical and chemical properties of flour and dough were examined followed by the characterization factors namely texture, porosity, microstructure, staling process of the bread made from it both freshly and during storage by different methods. Results: The results of physical, chemical, instrumental and sensory tests significantly correlated with each other. Taftoon bread from medium flour as compared to other breads had more moisture retention, less texture firmness, slower starch retrogradation and lower staling process, more porosity, higher sensory scores and generally had better quality both freshly and during storage. This was due to the flour qualitative characteristics of this type of bread to obtain dough with appropriate elasticity and excellent sheeting capability. Conclusion: Qualitative indices of Taftoon bread types with different quality levels can be used in documentation system and will be effective to improve the quality of this product and reduce the waste. The results might also help to provide information concerned with the use of flour with desirable characteristics for the production of Taftoon bread with specific quality.