بررسی تاثیر به‌کارگیری همی سلولاز در روش استخراج رفلاکس حرارتی و اولتراسوند بر راندمان استخراج گلیسیریزیک اسید از ریشه شیرین‌بیان

مقدمه: اخیرا روش های استخراج به کمک آنزیم برای استخراج مواد زیست فعال گیاهی گزارش شده است. در این پژوهش هدف بررسی تاثیر آنزیم همی سلولاز بر راندمان عصاره استخراجی و استخراج گلیسیریزیک اسید از ریشه شیرین بیان توسط دو روش استخراج رفلاکس حرارتی و اولتراسوند می باشد.مواد و روش‌ها: پس از آماده سازی ریشه شیرین بیان مرحله پیش تیمار آنزیمی، توسط آنزیم همی سلولاز در غلظت های مختلف (2/0، 1، 2، 3 درصد) به مدت 1 ساعت درون حمام آب در دمای 45 درجه سانتی گراد، صورت گرفت. عصاره به دو روش رفلاکس حرارتی و استخراج به کمک امواج اولتراسوند (20 دقیقه در دمای 35 درجه سانتی‌گراد با فرکانس 40 کیلوهرتز) استخراج و سپس سانتریفیوژ، تغلیظ و در آون خشک گردید. بازدهی استخراج عصاره محاسبه و میزان گلیسیریزیک اسید به روش hplc اندازه گیری شد.یافته‌ها: با افزایش غلظت آنزیم همی سلولاز بازدهی استخراج عصاره به طور معنی داری افزایش یافت، به طوریکه استخراج عصاره از ریشه گیاه شیرین بیان پیش تیمار آنزیمی شده با آنزیم همی سلولاز در هر دو روش استخراج، در غلظت 3 درصد موجب دستیابی به بیشترین بازدهی استخراج شد (05/0p < ). میان نمونه های شاهد و نمونه های پیش تیمار آنزیمی شده با آنزیم همی سلولاز در غلظت 3 درصد در روش استخراج به شیوه رفلاکس و استفاده از اولتراسونیک اختلاف آماری معنی داری وجود داشت (05/0p < ). بیشترین میزان گلیسیریزیکاسید استخراج شده از100 گرم ریشه شیرین بیان پیش تیمار شده با آنزیم همی سلولاز، توسط غلظت 2/0 درصد آنزیم به روش استخراج رفلاکس به دست آمد که با نمونه شاهد اختلاف معنی دار داشت و با افزایش غلظت آنزیم (به 2 و 3 درصد) میزان گلیسیریزیک-اسید استخراج شده از100 گرم ریشه شیرین بیان نسبت به نمونه های شاهد تا حدودی کاهش یافت.نتیجه‌گیری: پیش تیمار آنزیمی ریشه گیاه شیرین بیان توسط آنزیم همی سلولاز در روش های استخراج رفلاکس حرارتی و استخراج به کمک اولتراسونیک، برای افزایش راندمان استخراج عصاره و گلیسیریزیک اسید از ریشه گیاه شیرین بیان روشی موثر می باشد و آنزیم ها با توانایی تخریب دیواره سلولی بافت گیاهی، موجب تسهیل آزادسازی مواد داخل سلولی می گردند.