ارزیابی کمی و کیفی آلفاتوکوفرول و بتاسیتواسترول موجود در تقطیرات بی بوکننده روغن زیتون

مقدمه: روغن زیتون به عنوان یکی از منابع اصلی چربی در رژیم غذایی علاوه بر داشتن سطح بالایی از اسید چرب غیر اشباع، حاوی ترکیبات بیولوژیکی مانند آنتی اکسیدان های فنولی بوده که قادر به جلوگیری از تاثیر مخرب رادیکال های آزاد و جهش های حاصل بر ساختارهای سلولی می باشد. ترکیبات غیر صابونی شونده روغن های گیاهی منبع غنی از ترکیبات اختصاصی مختلف از جمله استرول ها، توکوفرول ها، اسکوالن و اسیدهای چرب آزاد می باشد. هدف از انجام این تحقیق شناسایی و اندازه گیری ترکیبات غیر صابونی شونده می باشد که در زمان بوگیری از روغن خارج و در تقطیرات بی بو کننده تجمیع می گردد. مواد و روش ها: نمونه روغن های زیتون و تقطیرات بی بو کننده از کارخانه روغن زیتون در زمان های مختلف جمع آوری شد. بر این اساس ترکیبات استرولی و توکوفرولی موجود در روغن زیتون قبل و بعد از بوگیری و در تقطیرات بی بو کننده مورد ارزیابی قرار گرفت. بعد از استخراج و جداسازی ترکیبات غیر صابونی شونده، بر روی صفحه کروماتوگرافی لایه نازک، شناسایی و اندازه گیری استرول ها و توکوفرول ها به کمک روش کروماتوگرافی گازی و کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا انجام گردید. یافته ها: نتایج آزمایش ها نشان دادند که در اثر فرایند بوگیری ترکیبات غیرصابونی روغن زیتون که شامل استرول ها، توکوفرول ها، هیدروکربن ها و ترکیبات دیگری از جمله اسیدهای چرب آزاد، 4 متیل استرول ها، تریترپن الکل ها، تریترپن دیول ها، کاروتنوئیدها و غیره هستند کاهش یافته و در تقطیرات بی بو کننده جمع آوری می شوند. شایان ذکر است که به دلیل درجه حرارت بوگیری روغن زیتون که نسبتاً پایین تر از درجه حرارت بوگیری متداول برای روغن های نباتی دیگر چون سویا و آفتابگردان است تجمع این ترکیبات در تقطیرات بی بو کننده کمتر از روغن های ذکر شده می باشد درصد ترکیبات استرولی جمع آوری شده در تقطیرات بی بو کننده با درصد ترکیبات استرولی موجود در روغن های آزمایش شده تفاوت معنی داری نداشت. نتیجه گیری: تقطیرات بی بو کننده جمع آوری شده در زمان بوگیری روغن زیتون که منبع غنی از استرول های گیاهی و آلفا توکوفرول می باشد می تواند در فرمولاسیون مواد غذایی و دارویی مورد استفاده قرار گیرند.