خوب و خواستنی: نقدی بر فلسفه اخلاق میل

در این مقاله نکته‌ای را به بررسی و نقد می‌گذاریم که در مبحث سودانگاری یا فایده‌گرایی مهم‌تر و مسیله‌آمیخته‌تر جلوه کرده است؛ و آن نکته این است که اگر مغالطه طبیعت‌گرایی مورد نظر جورج ادوارد مور شکل دیگری از همان مسیله هیوم، یعنی استنتاج منطقاً نامجاز باید اخلاقی از است، باشد، آیا استیوارت میل در پی‌ریزی اخلاق فایده‌گرا و مساوی قرار دادن خوب با خواستنی، مرتکب آن شده است؟ پاسخ نگارنده به این پرسش منفی است. خواهم کوشید تا با تحلیل روش و شیوه نزدیک شدن میل به بحثِ معنا و مبنای خوب و بد، نشان دهم که اولاً چرا معادله فوق استنتاجی مغالطی نیست و ثانیاً چگونه میل از خواستنی به معنای خواسته شده به خواستنی به معنای شایسته خواستن نزدیک می‌شود. از نظر میل، تمرین محاسبه دوراندیشانه نفع شخصی و، مهم‌تر از آن، پرورش احساس اجتماعی و گسترده کردن دایره خود، که هر دو به موازات رشد آموزش رخ می‌دهد، راهی است که در چارچوب فایده‌گرایی، استِ توصیفی را به باید اخلاقی متصل می‌کند.