قاعدهالواحد

قاعده: «الواحد لایصدر عنه الا الواحد» که به اختصار «قاعده الواحد» نامیده میشود یکی از قواعد مشهور فلسفه اسلامی است، که مقصود از آن تبیین چگونگی صدور اشیا از خداوند است. بهموجب این قاعده، این صدور حتماً باید به صورت طولی و با رعایت سلسلهمراتب وجودی باشد. رعایت این سلسله مراتب اقتضا میکند که نخستین صادر از مبدا هستی، موجود واحدی بوده باشد و سپس با لحاظ جهات کثرت ناشی از فاصله گرفتن از ذات الهی مراتب بعدی یکی پس از دیگری موجود شوند. متکلمین و همفکران آنها، التزام به این قاعده را نوعی ضعف برای قدرت مطلقه خداوند تلقی کردهاند و بر آن اشکالاتی وارد کردهاند، و نیز عدهای با شبهه در مبنای استدلال حکما که اصل سنخیت بین علت و معلول است بر آن قاعده اشکال گرفتهاند این مقاله متضمّن تقریر استدلال حکمای اسلامی و پاسخ اجمالی بهشبهات مزبور است.