من واقعی کانت

هدف این مقاله بررسی نگرش کانت درباره سوژه استعلایی است و دست‌آورد مهم آن شرح و توضیح شاخصه‌های سوژه استعلایی بنابر ملاک‌های نقد عقل محض است. نگارنده نشان می‌دهد که سوژه، هیچ گاه از مقام سوژه‌ای خویش به ابژه بودن تنزل نمی‌یابد و پیوسته یک مفهوم تنظیمی محض و بسیط است و اصلی صوری و منطقی باقی می‌ماند. برجسته‌ترین نتیجه حاصل آمده این است که هویت سوژه چیزی نیست جز کنش ترکیب محتواهای متکثر شناختی بر اساس مفاهیم ضروری و پیشینی خود سوژه. از این رو یک دور منطقی و تناقض نازدودنی در سیمای سوژه به چشم می‌خورد که نشان می‌دهد آگاهی سوژه به ابژه‌ها، فقط عبارت از آگاهی به آن جنبه‌های ضروری است که سوژه خودش در ابژه‌ها نهاده است. دیگر آن که من استعلایی پیوسته حیثیتی زمانمند دارد که از رهگذر آن خود را درتقابلی آشکار با ادراک نفسانی تجربی قوام می‌بخشد.