حقّ بر مجازات‏ کردن در فلسفه هابز: مبانی و پی‏امدها

توجیه کیفر همواره به‏‌عنوان یکی از موضوعات مناقشه‌بر‏انگیز و بنیادین فلسفه حقوق کیفری مطرح شده است. تبیین مبانی مجازات و چگونگی حق‌‏یابی دولت در کیفردهی شهروندان، به شیوۀ دقیقی در فلسفه توماس هابز دیده می‏‌شود. هرچند هابز از کیفر به‌‏عنوان ابزار تضمین اطاعتِ افراد از قانون یاد می‏‌کند اما می‏‌کوشد اجرای مجازات را به‌‏عنوان یکی از لوازم تشکیل دولت تلقی نکند، بلکه به نقش شهروندان در اعطای این حق به دولت و چرایی استحقاق بزه‏کاران در تحمّل کیفر بپردازد. با خوانش کتاب لویاتان درمی‌‏یابیم که حقّ بر مجازات‏کردن از رهگذر پیمان اجتماعی، به‌‏مثابه حقّی سیاسی و نه طبیعی یا ماقبل سیاسی، در اختیار دولت قرار می‏‌گیرد. بنابراین همه شهروندانِ بیزار از وضعِ طبیعی، با وانهادن حقّ دفاع یا امکانِ مقابله‌‏به‏‌مثل، که به‏‌عنوان حقّی طبیعی پس از رویارویی با تعرض دیگری برایشان وجود داشت، صیانت از آزادی و نظم جامعه را به موجود مصنوعی (دولت) می‏‌سپارند تا از این طریق به نزاع‏‌های میان‏‌فردی و نابسامانی گروهی پایان داده شود و آسایشی پایدار پدیدار گردد. این اندیشه نقطۀ عطفی در انقطاع وجاهت کیفر به‏‌عنوان نهادی آن‏جهانی و قدسی به‌‏شمار می‏‌آید و از این دوره به بعد است که مجازات بر پایه خواستِ جمعی شهروندان مشروعیت اِعمال می‏‌یابد. حق‏‌یابی دولت در مجازات‏ افراد آثار چشم‏گیری بر حقوق کیفری به‌‏جای می‏‌نهد، که قدسی‏‌زدایی و این‏‌جهانی‌‏سازی مجازات، انحصار دولت در مجازات مجرمان، ضابطه‌‏یابی نهاد دفاع مشروع در سامانۀ جزایی و پدیدآیی جرایم علیه امنیت دولت از مهم‏‌ترین آنها است که در این جستار با رویکردی میان‏‌رشته‌‏ای و به‏ شیوۀ توصیفی - تحلیلی به بررسی آنها پرداخته شده است.

right to punish in the philosophy of hobbes: foundations and effects

understanding the fundamental concepts and institutions of criminal law rights is examined from a philosophical-historical perspective. the discussion of the foundations of state punishment and the right to impose penalties on citizens is presented in a precise manner in thomas hobbes’s philosophy. throughout his, leviathan, the right to punish. stems from the social contract, and is considered a political right rather than a natural or pre-political one, entrusted to the state. therefore, all citizens, disgusted by the natural state, relinquish the right to self-defence or the possibility of retaliation. this is considered a natural right for them after facing another violent onslaught, entrusting the protection of freedom and social order to the artificial entity known as the state, in order to end interpersonal conflicts and group disorder, leading to the emergence of sustainable peace. the right of the state to punish individuals has significant implications for criminal rights, including the secularization of punishment, state monopoly in punishing criminals, the establishment of legitimate defense institutions in the penal system, and the occurrence of crimes against the state. these issues are addressed with an analytical and interdisciplinary approach in this study.