نقد نظریۀ سهروردی در باب فاعلیت خداوند بر اساس نظام معقولات در فلسفۀ وی

سهروردی فاعلیت خداوند را بالرضا می داند؛ طبق این نظر، علم الهی مبدا فیضان همۀ موجودات به وجه نظام کلی در همۀ عالم است و معلول، هرگز هویتی جدا از هویت علم او ندارد و این وابستگی عین الربط به علت است. این نوشتار درصدد است تا با روش توصیفی تحلیلی نقش جایگاه نظام مفاهیم سهروردی، یعنی تقسیمات معقول اولی و ثانی، و چگونگی حمل مفاهیم ذهنی بر امور خارجی را در تبیین فاعلیت بالرضای نورالانوار روشن و از این طریق دیدگاه فلسفی وی را دربارۀ فاعلیت بالرضا، بر اساس شالوده و محکمات تفکرش نقد کند. پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که آیا دیدگاه سهروردی در باب فاعلیت بالرضای نورالانوار با بیانات او دربارۀ نظام معقولات و احکام مطروح آن سازگاری دارد یا نه؟ مطابق نتایج این جستار، عدم تفکیک مفاهیم و معقولات ثانی منطقی و فلسفی در فلسفۀ سهروردی و معیار هایی که دربارۀ اعتبار مفاهیم و چگونگی حمل آن ها بر امور خارجی ارائه می‌کند، نحوۀ تبیین «علم الهی» را که اساس اعتقاد به فاعلیت بالرضای نورالانوار است، با خدشه ای جدی مواجه می سازد و از این‌رو دیدگاه سهروردی در باب فاعلیت بالرضای خداوند نمی تواند تبیینی متقن و صحیح مطابق نظام فلسفی او داشته باشد.

Critique of Suhrawardi’s Theory of God’s Activity Based on the System of Rationalities in His Philosophy

Suhrawardi believes that God is the agent of &satisfaction& (belRez); According to this view, divine knowledge is the source of all beings in terms of the general system in the whole world, and the disabled person never has a separate identity from the identity of his science, and this dependence is the same as the relation to the cause. This article seeks to explain the role of the system of Suhrawardi concepts that is, the rational divisions of the first and second and &how to carry mental concepts on real matters& in a descriptiveanalytical way in explaining Noor AlAnwar’s activity and then his philosophical view on Criticize the activity according to the principle of his thinking. The main question of the present study is whether Suhrawardi’s view on the activity of Noor AlAnwar is compatible with his statements about the system of intellects and its proposed rules or not? According to the results of this article, the lack of separation of secondary logical and philosophical concepts and intellects in Suhrawardi’s philosophy and the criteria it provides for the validity of concepts and how they are carried over to real matters, seriously undermines the explanation of &divine knowledge&. Therefore, Suhrawardi’s view of activity in the pleasure of God can not have a convincing and correct explanation according to his philosophical system.