ارزیابی اقتصادی پیاده‌سازی بستر فنی بازار آب کشاورزی، مطالعه موردی: بخشی از شبکه آبیاری مهیار

یکی از کارآمدترین و موثرترین راهکارهای موجود برای مدیریت تقاضای آب توجه به جنبه‌های اقتصادی از جمله بازار‌های آب است. پس از برقراری ساختارهای اجتماعی و قانونی، برای ورود متقاضیان به بازار آب، فراهم شدن بسترهای فنی مناسب نیز ضروری به‌نظر می‌رسد. به همین دلیل در این مقاله، به پیاده‌سازی بستر‌های فنی در راستای تشکیل بازار آب در پنج مزرعه هم‌جوار شبکه آبیاری مهیار واقع در حوضه ابریز زاینده‌رود پرداخته می‌شود. به‌این‌ترتیب که با تدوین یک مدل بهینه‌سازی، الگوی کشت جدید و میزان حجم تبادلی بین مزارع از روش‌های فنی مختلف در هر ماه تعیین گردید. تابع هدف شامل حداکثرسازی سود کشاورزان و محدودیت‌ها شامل محدودیت آب، زمین و سرمایه می‌باشد. جهت بررسی روش‌های مختلف فنی انتقال آب زیرزمینی، هزینه‌های مرتبط با دو روش انتقال با پمپاژ سطحی و استخراج از آبخوان مشترک در مدل وارد شد. مدل مذکور در شرایط خشک‌سالی پیاده‌سازی و اجرا شد. در این شرایط آب سطحی از حقابه قانونی کشاورزان کسر می‌‌شود. نتایج مطالعه نشان داد که بازده برنامه‌ای کشاورزان پس از ایجاد بازار به میزان 28 درصد نسبت به حالت پایه افزایش می‌یابد. هم‌چنین حجم آب مبادله شده در بازار 47 درصد از حجم آب مصرفی است که نشان‌دهنده مشارکت بالای کشاورزان در بازار، جهت تخصیص بهینه‌تر آب است.

Economic Assessment of Technical Infrastructure Implementation of an Agricultural Water Market, A Case Study: Part of the Mahyar Irrigation Network

One of the most efficient approaches for water demand management is consideration the economic aspects such as water markets. After establishing social and legal frameworks, providing an appropriate technical infrastructure is essential for entering applicants to water market. Therefore, this paper aims to implement technical infrastructure for organizing water market in five neighboring farms, located in the Mahyar irrigation network in the Zayanderoud river basin. In this study, using an optimization model a new cultivation pattern and water exchanged volume among farms per month has been determined. The objective function consists of maximizing farmer’s profit and constraints consist of water, farm and stock constraints. For evaluating different technical methods of groundwater transmission, associated costs of two transmission approaches, surface pumping and shared aquifer, are considered as input to the model. The model is implemented and executed at drought condition. In this condition, surface water subtracted from the legal water rights of farmers. Results showed that by establishing water market, farmer return increases 28 percent comparing to the base situation. Also water exchanged volume in the market is 47 percent of consumption water which shows the high cooperation of farmers in market in order to more optimal water allocation.