اثر تغییرات اقلیمی و انسانی بر آبدهی رودخانه راوند با استفاده از مدل ون‌لون

خشکسالی و کم‌آبی دو واژۀ کلیدی در مدیریت منابع آب محسوب می‌شوند. وقوع خشکسالی به عنوان یک بلای طبیعی در مقیاس بزرگ، خارج از کنترل مدیران منابع آب است. در مقابل آن کم‌آبی ناشی از استفادۀ فزآینده و بی‌رویه از منابع آب است ولی با تصمیم‌های درست مدیریتی جهت حفاظت از منابع آب می‌تواند تحت کنترل درآید. امروزه، در اغلب موارد این دو پدیده هم‌زمان حادث شده و باعث کمبود و بحران در منابع آب موجود می‌شوند. در این مقاله با کمک یک مدل مفهومی بیلان آب در ساختاری مشاهداتیمدل‌سازی، اثرات خشکسالی و کم‌آبی در یک حوضه آبخیز تفکیک می‌شود. این ساختار توسط (van loon and van lanen, 2013) پیشنهاد شد به نحوی که امکان شبیه‌سازی عکس‌العمل هیدرولوژیکی حوضه را بدون تاثیر فعالیت‌های انسانی مقدور می‌سازد. این ساختار ابتدا به واسنجی مدل هیدرولوژیک حوضه در دوره‌ای که متاثر از فعالیت‌های انسانی نیست می‌پردازد. سپس در مقایسه با دوره‌ای که حوضه تحت تاثیر تلفیق عوامل انسانی و نوسان‌های طبیعی است، سهم این دو عامل را از یکدیگر جدا می‌کند. نتایج نشان داد علی‌رغم اینکه در فاصلۀ بین سال‌های آبی 1380-1379 تا 1391-1390 کاهشی نزدیک به 12 درصد در مقدار بارش ماهانه نسبت به دورۀ بلندمدت 1352-1351 تا 1379-1378 اتفاق افتاده، تااندازه‌ای حداقل‌های زیست محیطی اکوسیستم برآورد شده و علت عمدۀ کم آبی، فعالیت‌های گسترده انسانی است. علاوه بر آن، در سال‌های پرآبی دوره مورد بررسی، هم‌چنان کاهش محسوس دبی مشاهده می‌شود.