استفاده از مدل بیلان آب تورنت وایت برای ارزیابی دقت داده های تبخیر-تعرق واقعی پایگاه های gleam و gldas در زیرحوضه های غرب دریاچه ارومیه

تبخیر-تعرق واقعی (aet) نقش مهمی در مدیریت آب کشاورزی، پیش‌بینی خشکسالی و پیش‌نگری تغییر اقلیم ایفا می‌کند. در سال‌های اخیر، استفاده از روش‌های غیرمستقیم برای برآورد aet، منجر به توسعه پایگاه‌های داده مختلفی شده است. وجود عدم قطعیت‌های مختلف در این داده‌ها، ارزیابی آنها را ضروری می‌سازد. در این مطالعه، با تمرکز بر دوره تاریخی مطالعات اقلیمی (2005-1976)، از مقادیر برآورد شده aet به‌وسیله مدل بیلان آب تورنت وایت، به عنوان مبنایی برای ارزیابی دو پایگاه داده gleam و gldas، در چهار زیرحوضه نازلوچای، روضه‌چای، شهرچای و باراندوزچای در غرب دریاچه ارومیه استفاده شد. نتایج نشان داد که در مقیاس سالانه، عملکرد دو پایگاه داده gleam و gldas در برآورد تبخیر-تعرق واقعی تفاوتی نداشتند (rmsegleam=0.13-0.46 mm/day, rmsegldas=0.13-0.48 mm/day). اما در مقیاس فصلی، عملکرد داده‌های gleam و gldas در فصول مختلف، متفاوت بود. بر اساس معیارهای ارزیابی، پایگاه داده gleam عملکرد بهتری نسبت به gldas داشت (gleam: rmsewinetr=0.11-0.33, rmsespring=0.25-1.15, rmsesummer=0.58-0.77, rmseautumn=0.15-0.33; gldas: rmsewinetr=0.15-0.27, rmsespring=0.32-1.14, rmsesummer=0.64-0.95, rmseautumn=0.15-0.40). همچنین در هر دو مقیاس سالانه و فصلی، داده‌های gleam و gldas در زیرحوضه شهرچای از اعتبار بیشتری برخوردار بودند (rmseshahrchay=0.12-0.58, rmsenazlouchay=0.15-0.85, rmserozehchay=0.19-1.15, rmsebarandouzchay=0.11-0.77). با توجه به نتایج مطالعه حاضر، استفاده از داده‌های gleam و gldas در مطالعات هیدرومتئورولوژیکی زیرحوضه‌های نازلوچای و روضه‌چای توصیه نمی‌شود. نتایج مطالعه حاضر می‌تواند در مطالعات پیش‌نگری تغییرات آینده aet، به عنوان مبنایی برای ارزیابی بروندادهای مدل‌های اقلیمی و همچنین تصحیح اریبی آنها قرار گیرد.

application of the thornthwaite water balance model to evaluate the accuracy of actual evapotranspiration data of gleam and gldas databases in the western sub-basins of lake urmia

actual evapotranspiration (aet) plays an important role in agricultural water management, drought forecasting, and climate change projection. in recent years, the use of indirect methods to estimate aet has led to the development of various databases. the existence of various uncertainties in these data makes their evaluation necessary. in this study, focusing on the historical period of climate studies (1976-2005), the estimated values of aet by means of the thornthwaite water balance model were used as a basis for evaluating gleam and gldas databases, in nazlou chay, rozeh chay, shahr chay, and barandouz chay sub-basins in the west of lake urmia. the results showed that on an annual scale, the difference between gleam and gldas databases was not noticeable (rmsegleam=0.13-0.46 mm/day, rmsegldas=0.13-0.48 mm/day). but on a seasonal scale, the performance of gleam and gldas data differed in different seasons. based on the evaluation criteria, the gleam database performed better than the gldas (gleam: rmsewinetr=0.11-0.33, rmsespring=0.25-1.15, rmsesummer=0.58-0.77, rmseautumn=0.15-0.33; gldas: rmsewinetr=0.15-0.27, rmsespring=0.32-1.14, rmsesummer=0.64-0.95, rmseautumn=0.15-0.40). also, in annual and seasonal scales, gleam and gldas data were more reliable in shahr chay sub-basin (rmseshahrchay=0.12-0.58, rmsenazlouchay=0.15-0.85, rmserozehchay=0.19-1.15, rmsebarandouzchay=0.11-0.77). according to the results of the present study, it is not recommended to use gleam and gldas data in hydrometeorological studies in nazlou chay and rozeh chay sub-basins. the results of the present study can be used in the studies of projecting aet future changes, as a basis for evaluating the outputs of climate models as well as correcting their bias.