بررسی مولفه های هیدرولوژیکی مختلف تحت تاثیر تغییرات اقلیمی و کاربری اراضی در حوضه پسیخان و اثر آنها بر تالاب انزلی

بررسی و مدیریت حوضه‌های آبخیز بدون استفاده از مدل‌ های هیدرولوژیکی بسیار زمان‌ بر و هزینه‌ بر است. هدف از انجام این مطالعه بررسی مولفه‌ های مختلف هیدرولوژیکی مانند رواناب، رسوب، تبخیر و تعرق و غیره در حوضه پسیخان واقع در استان گیلان و اثرات این مولفه ‌ها بر تالاب انزلی است. برای انجام این پژوهش از مدل swat استفاده شد. اطلاعات دبی جریان، بارش و رسوب حوضه پسیخان در سه ایستگاه هیدرومتری برای دامنه زمانی از سال 1990 تا 2022 از شرکت آب منطقه ‌ای استان گیلان دریافت شد. نقشه‌ های مورد نیاز برای اجرای مدل از روش‌های متداول به دست آمدند. مولفه ‌های مختلف از جمله دبی جریان، رسوب، رواناب سطحی، تبخیر و تعرق، تغذیه آبخوان عمیق، نفوذ عمقی و رواناب خروجی از حوضه برای سال ‌های 2040 و 2071 مورد پیش‌ بینی قرار گرفت. برای واسنجی از اطلاعات دبی-رسوب مربوط به سال های 2011-1999 و برای اعتبارسنجی از سال‌های 2022-2012 استفاده شد. تغییرات مولفه‌ های مختلف ناشی از تغییر اقلیم در سناریو rcp8.5 و تغییر کاربری اراضی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج این پژوهش نشان داد که بین تغییرات مولفه ‌های مختلف هیدرولوژیکی و بارش در حوضه تطابق وجود دارد. معیار نش ساتکلیف برای بخش واسنجی و اعتبارسنجی مدل برای دبی جریان و رسوب بین 0/60 تا 0/80 به دست آمد که نشان دهنده دقت مناسب اجرای مدل swat است. نتایج نشان داد که در سال 2025 بیشترین رواناب سطحی حوضه برابر با 485 میلی متر با بارندگی 1431 میلی متر رخ خواهد داد. همچنین، مشاهده شد که بیشترین مقدار تبخیر و تعرق نیز در سناریو rcp8.5 در سال 1999 برابر 1707 میلی متر بوده است. به طور کلی، در صورت عدم کنترل رسوب در حوضه پسیخان، تالاب انزلی با سرعت بسیار زیادی روبه نابودی خواهد رفت.

investigating the different hydrological components influenced by climate change and land use change scenarios in the pasikhan watershed and their impact on the anzali wetland

without hydrological models the investigation and management of watersheds can be time-consuming and costly. this study aims to explore various hydrological factors including runoff, sedimentation, evaporation, and transpiration in pasikhan watershed located in guilan province. the study also examines the impact of these factors on the anzali wetland. to achieve this, the research utilizes the swat model. data on flow discharge, precipitation, and sedimentation for three hydrometric station in the pasikhan watershed from 1999 to 2020 were obtained from the regional water company of guilan province. the necessary maps for model execution were obtained using established methods. predictions for various factors, such as flow rate, sedimentation, surface runoff, evaporation and transpiration, deep aquifer recharge, curve number, deep infiltration, and watershed runoff, were made for the years 2040 and 2071. discharge-sediment from 1999 to 2011 is used for calibration and for validation used the data from 2012 to 2022 is used. the study also assessed changes in hydrological components caused by climate change using the rcp8.5 scenario and land use changes. the findings demonstrate variations in multiple hydrological elements and precipitation patterns within the catchment basin. the nash sutcliffe criterion yielded values between 0.60 and 0.80 for both the calibration and validation phases of the model in terms of flow rate and sedimentation. this indicated that the implementation of the swat model is satisfactorily accurate. results showed that the maximum surface runoff within the basin will reach 485 mm in 2055, coinciding with a rainfall of 1431 mm. additionally, the study identified the highest levels of evaporation and transpiration as 1707 mm within the rcp8.5 scenarios in 1996. overall, the research emphasizes the negative impact of sediment generated within the pasikhan watershed on the anzali wetland, highlighting the need for effective control measures to mitigate wetland degradation