ارزیابی عرضه و تقاضای منابع آب حوضه آبریز با استفاده از مدل weap-mabia (مطالعه موردی حوضه آبریز گدارچای نقده)

در حال حاضر، کمبود آب در بسیاری از زیرحوضه‌های حوضه آبریز دریاچه ارومیه تجربه می‌ شود. حوضه آبریز گدارچای یکی از حوضه‌هایی مهم حوضه آبریز دریاچه ارومیه است که تخصیص و مدیریت صحیح آب در آن از اهمیت بالایی برخوردار است. یک سیستم پشتیبان تصمیم مبتنی بر ارزیابی و برنامه‌ریزی سامانه‌های آب (weap) می‌ تواند در تخصیص و تحلیل عرضه و تقاضای آب این حوضه موثر باشد. در مطالعه حاضر، برای تحلیل و شبیه‌سازی عرضه و تقاضای آب کشاورزی در سه زیرحوضه اصلی واقع در حوضه آبریز گدارچای از مدل weap-mabia استفاده‌ شده است. در روند مدل‌سازی، سال 2009 به عنوان سال پایه انتخاب ‌شده و کلیه مولفه‌ های منابع و مصارف حوضه، ایجاد و شبیه‌سازی بارش- رواناب و مصارف آب انجام گردید. پس از آن، واسنجی مدل با ابزار pest و الگوریتم گاس- مارگواردتت لونبرگ انجام شد. نتایج نشان داد ضریب ناش در دوره واسنجی و صحت سنجی بین 0/68 تا 0/87 بوده که نشانگر کارایی لازم مدل در مدل‌سازی منابع آب منطقه است. در نهایت، اثرات چندین سناریوهای مدیریتی از قبیل اعمال آیش، تغییر الگوی کشت و افزایش راندمان آبیاری بر روی نتایج مدل مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاکی از آن است که اعمال همزمان 10 درصد آیش و نیز افزایش پنج درصدی راندمان آبیاری می ‌تواند اطمینان‌ پذیری تامین تقاضاهای آبی در سه حوضه اشنویه، نقده و حسنلو را نسبت به شرایط موجود، به ترتیب حدود 12، 19 و 11 درصد افزایش داده و از این طریق، با کاهش تقاضاهای برآورده نشده، نقش بسزایی را در پایداری منابع آب حوضه گدارچای ایفا نماید.

evaluating water resources supply and demand using weap-mabia (case study: gadar river basin)

currently, numerous sub-basins located in the urmia lake basin (ulb) are experiencing water shortages. gadar-chai river basin is one of the most important basins in ulb in which proper water allocation and management are paramount of importance. a decision support system based on a water evaluation and planning system (weap) could be highly beneficial in water allocation plans at the basin scale. in this research, the weap-mabia model has been used to analyze and simulate water supply and demand in the three major catchments of gadar-chai river basin. the year 2009 was chosen as the base year of modeling, all nodes of resources and consumptions were created, and the rainfall-runoff was simulated. then, the gauss-levenberg-marquardt optimization algorithm, embedded in the pest tool, is implemented for calibration. the efficiency of the model is verified by the nash-sutcliffe coefficient for the calibration and validation period, which is ranged from 0.68-0.87. ultimately, several management strategies such as a slight increase in irrigation efficiency, fallow implementation, and cultivation of low-demanded were employed to investigate the sustainability of water resources in the gadar-chai river basin. the results revealed that simultaneous implementation of %10 fallow along with 5% increase in irrigation efficiency could enhance the water supply reliability compare to status que by %12, %19, and %11 respectively in oshnaviyeh, naqadeh and hasanlu basins. hence, this scenario, with decreasing the unmet demand, would play a major role to ameliorate the water shortages in the study area.