تحلیل فصلی بودن سیلاب های حدی در حوضه دریاچه ارومیه با استفاده از آمار دایره ای

از پیامدهای مهم تغییرات اقلیمی روی سیلاب‌ های حدی تغییر در فراوانی، زمان ظهور آن ها و مقدار آن ها است. در این پژوهش، تحلیل فصلی سیلاب‌های حدی حوضه دریاچه ارومیه با بکارگیری داده‌ های 14 ایستگاه هیدرومتری انجام شده است. این کار با استفاده از روش نوین آمار دایره ای در دوره آماری 2019-2003 انجام شد. یکنواختی زمان وقوع رویدادهای حدی با دو روش ریلیه و کایپر در سه سطح معنی‎داری 0/1، 0/05 و 0/01 مورد آزمون قرار گرفت. از روش تخمین گر شیب سن اصلاح شده برای تخمین شیب خط روند زمان وقوع رویدادهای حدی استفاده شد. نتایج آزمون کایپر حاکی از عدم وجود یکنواختی در زمان وقوع رخدادهای حدی سیلاب بود. معلوم شد که در منطقه، دو فصل سیلابی متمایز شامل الف) اواخر اسفند تا اواسط اردیبهشت (s1) و ب) اواسط شهریور تا اوایل آذر (s2) وجود دارد. میانه شاخص قدرت فصلی رویدادها برابر با 0/695=r بود. پس از تفکیک سال به دو فصل مورد اشاره، این رقم برای فصل اول 0/9 و برای فصل دوم 0/78 بدست آمد. قدرت فصلی s1 در دو بخش غربی و شرقی دریاچه ارومیه مشابه بود، ولی در فصل s2 بخش غربی دریاچه ارومیه قدرت فصلی بیشتری نسبت به بخش شرقی آن داشت. بطور میانگین، روند تغییرات زمان وقوع رخدادها در فصلs1 در %40 ایستگاه ها منفی بود و %60 بقیه روند مثبت داشتند. این رقم برای فصل s2 بترتیب %11 برای روند نزولی و %78 برای روند صعودی حاصل شد.

seasonality analysis of extreme flood in urmia lake basin using circular statistics

one of the important consequences of the climate change on extreme floods is the change in their frequency, timing and magnitude. in this research, the seasonality of flood in the urmia lake basin was analyzed based on the extreme flood data from 14 stations. this work was done in the statistical period of 2003-2019 using the new method of circular statistics. the uniformity of occurrence time of extreme floods (otef) was examined by rayleigh-test and kuiper-test, in three significance levels of 0.1, 0.05 and 0.01. the slope of the trend lines for the otef were estimated using the modified sen’s estimator. the results of the kuiper test indicated that there is no uniformity in the otef. it was found that there are two distinct flood seasons in the region including a) late march to mid-may (s1) and b) mid-september to early december (s2). the mean of seasonal strength index of events was equal to r̅=0.695. by dividing the year into above mentioned seasons, this index was obtained as 0.9 for the first season and 0.78 for the second season. the two eastern and western parts of the urmia lake had same seasonality strength in s1. however, in s2 the seasonality of the western part of the lake was stronger than the eastern part. in s1, on average, the otef in 40% of the stations had a negative trend while for the rest it showed a positive trend. for s2 the stations with negative and positive trends were respectively 11% and 78% of the total.