تاثیر تحولات جمعیتی بر امنیت آبی و امنیت غذایی در ایران

این پژوهش، با الهام از چارچوب مفهومی ظرفیت تحمل، در تلاش برای یافتن پاسخ این سوال است که نقطه تعادل بین جمعیت، امنیت آبی و امنیت غذایی در کشور کجاست. در همین راستا، در پژوهش اخیر روند تحولات اندازه و ساختار سنی و جنسی جمعیت در کشور و به تبع آن، روند تغییرات نیازهای غذایی جمعیت (در هفتاد سال اخیر) ایران دنبال شده، روند تغییرات نیازهای غذایی جمعیت با روند تولید محصولات غذایی طی چهار دهه اخیر در کشور قیاس شده و در عین‌ حال، با استفاده از مفهوم ردپای آب، میزان آب آبی استفاده شده برای تولید نیازهای غذایی جمعیت و تولیدات محصولات کشاورزی در کشور استنباط و با آب قابل برنامه‌ریزی کشور مقایسه شده است. نتایج حاکی از آن است که روند تولید برخی محصولات غذایی نظیر قند و شکر، میوه و غلات فراتر از نیاز جمعیت (با احتساب الگوی تغذیه متناسب با سند ملی امنیت غذا و تغذیه) بوده و در مقابل روند تولید برخی محصولات کشاورزی (نظیر دانه‌های روغنی و محصولات پروتئینی نظیر گوشت قرمز، تخم‌مرغ و لبنیات)، پاسخگوی نیاز غذایی جمعیت نبوده است. در عین‌حال برآوردها حاکی از آن است که تولید مواد غذایی از سال 1385 از ظرفیت منابع آبی کشور در بخش کشاورزی (آب قابل برنامه‌ریزی بخش کشاورزی) فراتر رفته است. هرچند اگر الگوی مطلوب تولید مواد غذایی در کشور و راهکارهایی نظیر کاهش ضایعات و تلفات بخش کشاورزی به کار گرفته می‌شد، همچنان آب قابل برنامه‌ریزی کشور پاسخگوی نیاز غذایی جمعیت کشور ‌بود.

the effect of demographic trends on food and water security in iran

inspired by the conceptual framework of carrying capacity, this study tends to answer the challenge of equilibrium of population, water, and food security in iran. in this regard, the size and age-sex structure trends of iran population and accordingly the iranian food requirement changes in the last seventy years have been evaluated. to do so, the amount of blue water used for actual agricultural production and meeting the needed food pattern has been calculated and compared using the concept of water footprint. the results show that the trends of some products such as sugar, fruits, and cereals are beyond the needs of the population, while the trends of other products (such as oilseeds and proteins such as red meat, eggs, and dairy products) have not met the population’s nutritional needs in the country. furthermore, the estimation shows that food production has exceeded the water resources carrying capacity in iran since 2006. nevertheless, if the optimal pattern of food production in the country and solutions such as reducing waste and losses in the agricultural sector had been used, the programmable water of the country would have still met the food needs of the country’s population.