کاربرد رهیافت تخصیص پارامتر در مدلسازی هیدرولوژیکی حوضه آبخیز با مدل توزیعی فیزیکی mike she (مطالعه موردی: حوضه آبخیز زیارت، استان گلستان)

برآورد پارامتر یکی از مراحل اصلی در مدل‌سازی هیدرولوژیکی است. مقادیر پارامتر می‌تواند به صورت منطقی یا با واسنجی تعیین شود. در مدل‌های توزیعی مبتنی بر فیزیک، می‌توان پارامترها را تا حدودی با استفاده از ویژگی‌های حوضه آبخیز، دانش هیدرولوژیکی، خصوصیت فیزیکی پارامترها و نحوه عملکرد آنها در مدل مشخص نمود. تعیین پارامتر مبتنی بر منطق و شناخت فرآیند، تخصیص پارامتر نامیده می‌شود. این مطالعه تلاش کرده است تا این رویکرد را با مدل mike she انجام دهد و جریان سطحی در حوضه آبخیز زیارت را با این رویکرد، شبیه‌سازی و نتیجه را با رویکرد واسنجی مقایسه کند. مدل در هر دو رویکرد برای یک دوره مشخص (30/6/1393 – 4/11/1391) و در مرحله اعتبارسنجی برای دوره (30/6/1396 27/1/1395) اجرا شد. نتایج شبیه‌سازی بر اساس هر کدام از رویکردها با معیارهای کارایی ناشساتکلیف و کلینگگوپتا مورد ارزیابی قرار گرفت. بر اساس معیارهای مذکور، مدل در رویکرد تخصیص پارامتر دارای کارایی مناسبی بوده و طبق اعتبارسنجی، نتایج منطقی‌تر و با ثبات‌تری از خود نشان داده است. همین نتیجه‌گیری که در رابطه با نتایج بیلان آب حاصل شد بطوریکه مولفه های بیلان آبی در رویکرد تخصیص پارامتر منطقی‌تر و با ثبات‌تر می باشند. بر پایه نتایج این تحقیق می‎توان از رویکرد تخصیص پارامتر در حوضه‎های فاقد آمار استفاده کرد. با صرف زمان بیشتر برای شناخت بهتر حوضه و پارامترهای مدل می‌توان به نتایج قابل‌قبولی دست یافته و نیاز به واسنجی به طور قابل ملاحظه‌ای کاهش می‌یابد، هرچند که در خصوص بعضی پارامترها نمی‌توان از واسنجی اجتناب کرد.

Application of Parameter Allocation Approach in Hydrological Modeling with MIKE SHE Distributed Physical Model (Case Study: Ziarat Watershed, Golestan Province)

Parameter estimation is one of the main tasks in the hydrologic modeling. Parameter values can either be specified logically or blindly calibrated. In distributed physicsbased models, it is arguably possible to specify parameters using catchment characteristics, hydrologic knowledge, the physics behind the parameters and how they function in the model. Such logicbased parameter specification is called as parameter allocation. This study tries to practice this modeling approach using the MIKE SHE model and simulate the overland flow in the Ziarat watershed. The model was executed using both approaches for a certain period from 01.23.2013 to 09.21.2014, and for the period from 04.15.2016 to 09.21.2017 as validation. The results of the simulation based on each of the approaches were evaluated by the NashSutcliffe and KlingGupta efficiency criteria. Based on these efficiency criteria, the model in the parameter allocation approach has a good performance, and shows consistency in the validation period. Regarding the water balance, the results of the allocation approach are more resoanable and meaningful. Based on this, it can be concluded that spending more time to better understand the watershed charactristics and parameters of the model leads to more acceptable and consistent results that reduces the need for calibration significantly.