بررسی آثار بالقوه سیاست گذاری های طرف عرضه منابع آب بر تولیدات کشاورزی جنوب استان کرمان

طی سال های اخیر برنامه های سیاستی متعددی مانند احداث سدها و بندهای ذخیره‌ای بر روی منابع آب سطحی در مناطق بالادست، سهمیه بندی نهاده آب در بخش زراعی، کنتورگذاری چاه های استحصال آب زیرزمینی و پلمپ چاه های بهره‌برداری غیرمجاز جهت رفع مشکلات کم آبی در زیربخش کشاورزی استان کرمان به کار گرفته شده اند. تحقق این برنامه های سیاستی در طرف عرضه منابع آب، آثار و پیامدهای متعددی را بر الگوی کشت و بازده درآمدی کشاورزان در جنوب استان کرمان داشته و برنامه‌ریزی مناسبی را برای مدیریت منابع آب و تولیدات کشاورزی در این منطقه ایجاب می‌کند.به همین منظور، در این مطالعه با استفاده از اطلاعات آماری مربوط به سال زراعی 13971396 و الگوی برنامه ریزی اقتصادی پیشرفته pmp، ابتدا ارزش اقتصادی نهاده های زمین و آب کشاورزی در جنوب استان کرمان برآورد و سپس آثار بالقوه سیاست گذاری های طرف عرضه منابع آب بر زیربخش کشاورزی این منطقه ارزیابی شد. نتایج نشان داد که با اعمال سیاست های طرف عرضه منابع آب، الگوی زراعی به سمت توسعه سطح زیرکشت محصولات غله ای و کم آب سوق می یابد و محصولات پیاز، پنبه و سبزیجات بیشترین کاهش سطح زیرکشت را تجربه می کنند. در چنین شرایطی، کشاورزان کرمانی حدود یک‌سوم ارزش اقتصادی نهاده آب کشاورزی را در قالب هزینه های استحصال و انتقال آب پرداخت و کشش قیمتی تقاضای آبی معادل با 0.175 را به خود اختصاص می دهند. براساس نتایج حاصله، اعمال سیاست گذاری طرف عرضه منابع آب علی رغم تشویق کشاورزان به صرفه جویی در مصرف آب آبیاری، مجموع بازده ناخالص حاصل از الگوی کشت را حدود 0.92 تا 3.46 درصد نسبت به شرایط سال پایه کاهش داد. در پایان جهت مدیریت بهینه منابع آب تحت شرایط سیاست‌گذاری طرف عرضه، به‌کارگیری این سیاست ها با برنامه های تعدیلی در طرف تقاضای آب (قیمت‌گذاری‌های متعادل)، حذف محصولات با نسبت سود به آب مصرفی پایین (پیاز، پنبه و سبزیجات) از الگوی کشت و تخصیص تولید محصولات استراتژیک (مانند سیب زمینی) به مناطق با شرایط و سودآوری مناسب در زیر بخش کشاورزی استان کرمان پیشنهاد شد.

Investigating the Potential Impacts of Water Supply Policies on Agricultural Production in the South of Kerman Province

In recent years, numerous policy programs such as the construction of dams on surface water resources in upstream areas, rationing of water input in the agricultural sector, installation of meters on groundwater wells and seal of the unauthorized exploitation wells to solve water deficit problems in agricultural sector of Kerman province used. Implementation of these policies on the water supply side have many effects on the cropping pattern and farmers’ gross profit of in south of Kerman province and so it requires proper planning to water resources management and agricultural production in the region. For this purpose, in this study to estimate the economic value of agricultural land and water inputs and then to evaluate the potential impact of water supply policies on the agricultural sector in the south of Kerman province using of the statistical data related to crop years of 19961997 and the PMP advanced economic planning model. The results showed that by applying the water supply policies, the cropping pattern leads to the development acreage of low water and grain products and onions, cotton and vegetables experience the greatest reduction in acreage. Under these conditions, Kerman farmers pay about onethird of the economic value of agricultural water in the form of costs of extraction and water transfer. The farmers also receive a price elasticity of water demand of 0/175. The water resources supply polices decrease the total gross margin of cropping pattern 0/92 to 3/46 percentage compared to the base year conditions,