تعیین نیاز آبی زیست محیطی تالاب امیرکلایه براساس رویکرد جامع نگر با درنظرگرفتن تضاد بین استفاده از آب برای کشاورزی و حفظ تالاب

برقراری تعادل بین نیازهای اکوسیستم‌های آبی و سایر مصارف، بخصوص کشاورزی، در یک حوضه آبریز از اصلی‌ترین دغدغه‌ها در مدیریت کلان آب در سطح ملی و بین‌المللی است. بهره برداری گسترده از منابع آبی جهت مصارف کشاورزی منجر به عدم تامین حقابه‌های زیست‌محیطی، تضعیف، تخریب و ناپدید شدن اکوسیستم های آبی به‌ویژه تالاب‌ها شده است. در این پژوهش تالاب بین‌المللی امیرکلایه به‌عنوان مطالعه موردی انتخاب شد و برای تعیین نیاز آبی زیست‌محیطی آن از یک روش جامع مبتنی بر سناریوسازی استفاده گردید. مدل ارزیابی جامع‌نگر توسعه‌یافته در این تحقیق شامل بخش‌های بیوفیزیکی، اقتصادی اجتماعی، توسعه سناریو و تلفیق است. در بخش‌های بیوفیزیکی و اقتصادی اجتماعی ارزیابی جامعی از کلیه شاخص های فیزیکوشیمیایی، اکولوژیکی، بیولوژیکی، اقتصادی اجتماعی انجام گرفت و در نهایت برداشت آب از تالاب برای مصارف کشاورزی به‌عنوان شاخص اقتصادی اجتماعی و گونه ی جانوری شنگ به‌عنوان شاخص اکولوژیکی انتخاب شدند. در بخش توسعه سناریو، سناریوهایی به‌منظور حفظ مطلوبیت زیستگاه برای شاخص منتخب به‌صورت شرایط حداقل و مطلوب در مقایسه با شرایط وضع موجود برای ذینفعان تالاب تعیین شد. در انتها در بخش تلفیق، نیاز آبی زیست‌محیطی تالاب امیرکلایه جهت تامین آب موردنیاز برای شاخص‌های منتخب بر اساس سناریوهای هدف‌گذاری شده در دو دوره زمانی شش ماهه اول و شش ماهه دوم سال آبی تعیین گردید. نتایج نشان داد که مقدار حجم آب زیست‌محیطی تالاب امیرکلایه در شرایط مطلوب در شش ماهه اول و دوم سال آبی به ترتیب برابر 25/7 و 74/6 میلیون مترمکعب است. نیاز آبی زیست‌محیطی تالاب امیرکلایه در شرایط حداقل برای تمام سال 36/5 میلیون مترمکعب به دست آمد. بیلان آبی تالاب امیرکلایه نشان داد که احجام محاسبه ‌شده برای شرایط حداقل و مطلوب اکولوژیکی با مدیریتی اصولی قابل‌دستیابی در همین شرایط کنونی بوده و مبنای مناسبی برای مدیریت جامع منابع آب حوضه و تالاب فراهم می‌آورند.

Determining the Environmental Water Needs of Amirkalayeh Wetland Based on a Holistic Approach Regarding Contradiction between Water Use for Agriculture and Wetland Conservation

Extensive exploitation of water resources for agricultural purposes has led to a lack of environmental water supply, weakening, destruction and disappearance of aquatic ecosystems, especially wetlands. In this study, Amirkalayeh International Wetland was selected as a case study, and a comprehensive scenariobased method was used to determine its environmental water needs. The holistic model developed in this research includes biophysical, socioeconomic, scenario development, and integration sections.In the biophysical and socioeconomic sectors, a comprehensive evaluation of all physicochemical, ecological, biological, economic, and socioeconomic indicators was performed, and finally, water withdrawal from the wetland for agricultural purposes was selected as a socioeconomic index and Sheng animal species as an ecological index. In the scenario development section, scenarios were determined to maintain the habitat suitability for the selected index in terms of minimum, optimum conditions in comparison with the current condition for wetland stakeholders. Finally, in the integration section, the environmental water requirement of Amirkalayeh Wetland to supply the required water for the selected indicators was determined based on the targeted scenarios in the first and second half of the water year. The results showed that the amount of environmental water volume in Amirkalayeh wetland in the first and second half of the water year in optimum condition was equal to 7.25 and 6.74 million cubic meters, respectively. Furthermore, the minimum environmental water demand of Amirkalayeh wetland for the whole water year was obtained as much as 5.36 million cubic meters.