تحلیل کاربردی مقادیر تبخیرتعرق برآورد شده از تصاویر ماهواره‌ای در شناسایی مناطق با پتانسیل صرفه ‏جویی مصرف آب در حوضه آبریز دریاچه ارومیه

در سال‏های گذشته، مطالعات متعددی برای برآورد تبخیرتعرق گیاهان به روش‏های مختلف در سطح حوضه آبریز دریاچه ارومیه و یا به‌صورت موضعی انجام شده است. در بسیاری از این مطالعات امکان‏سنجی برآورد مصرف واقعی آب با الگوریتم‏های مختلف مورد بررسی قرار گرفته شده است. در حالیکه هدف از انجام این مطالعه استخراج یک نتیجه کاربردی در راستای تحقق اهداف احیای دریاچه ارومیه بود. مقادیر تبخیرتعرق برآورد شده از تصاویر ماهواره‌ای با استفاده از الگوریتم sebal و مقایسه آن با مقادیر بارندگی در پهنه‏های مختلف به منظور مکان‏یابی مناطق تحت آبیاری انجام شد. از نتایج این بررسی مناطق با مصرف بالای آب (hot_spots) در سطح حوضه استخراج شد. این مناطق می‏تواند معرف مناطق با حداکثر پتانسیل صرفه‏جویی آب باشند. مقادیر برآورد شده تبخیرتعرق واقعی (eta) با استفاده از تصاویر ماهواره‏ای در مقایسه با مقادیر بارندگی (peta=باران مازاد بر مصرف (+) یا نیاز خالص آبیاری ()) برای سال های زراعی 20142013 و 20152014 در پهنه‏های مختلف حوضه استخراج شد. بررسی ها نشان داد در نواحی غربی (دشت ارومیه) و جنوب شرقی دریاچه (دشت‏های میاندوآب و مهاباد) و در قسمت هایی از مناطق شمال شرقی و شمال غربی (سراب و سلماس) مقادیر مصرف واقعی به‏مراتب بیشتر از میزان بارندگی بوده که بیانگر سطح بالای اراضی تحت آبیاری در این مناطق است. بررسی نقشه‏های کاربری اراضی نیز تراکم بالای اراضی تحت آبیاری را در این مناطق نشان می‏دهد. درنتیجه، شناسایی مناطق تحت آبیاری و دارای پتانسیل بالای صرفه‏جویی می‏تواند برای پیاده‏سازی و اجرای طرح‏های الگویی (pilot) صرفه‏جویی مصرف آب و در راستای تامین حقابه از دست رفته دریاچه راهگشا باشد.

Practical Analysis of Estimated Evapotranspiration Values from Satellite Imagery to Identify Potential Water Conservation Areas in Urmia Lake Basin

In recent years, several studies have been carried out to estimate evapotranspiration of crops in different ways at Urmia Lake basin or locally. In many of these studies, the feasibility of estimating the actual wateruse has been investigated with different algorithms. The purpose of this study was to extract a practical result in order to achieve the aims of restoring Lake Urmia. Estimated evapotranspiration values using SEBAL algorithm were compared with rainfall values in different zones to locate irrigated areas. From the results of this study, areas with high water consumption “Hot spots” were extracted at the basin. These areas can represent areas with maximum water saving potential. Estimated actual evapotranspiration (ETa) values using satellite images compared with rainfall values (PETa = (+) rainfed or = () net irrigation requirement) for the years 201314 and 201415 were extracted in different zones at basin. The results showed that actual evapotranspiration values in the western (Urmia plain), southeastern lakes (Miandoab and Mahabad plains), and in parts of the northeast and northwest (Sarab and Salmas) were much higher than the amount of rainfall. Which indicates the high concentration of irrigated lands in these areas. Land use maps also showed high density of irrigated land in these areas. In result, identifying irrigated areas with high water saving potential can be to implement water saving pilot schemes and to provide the lost water of the lake.