بررسی اثرات بازخرید آب توسط بانک آب با استفاده از مدلسازی عامل‌-بنیان

بانک آب به عنوان ابزاری کارا و موثر برای استفاده پایدار از منابع آبی و تخصیص بهینه منابع آبی بین کاربران در منطقه‌های خشک شناخته می‌شود. بانک‌های آب شرایط داد و ستد قانونی انواع آب سطحی و آب زیرزمینی را فراهم میکنند و با مدیریت مصرف و ذخیره آب امنیت آبی را برای منطقه به ارمغان می‌آورند. در این مقاله یک مدل ترکیبی هیدرولوژیکی و عامل‌بنیان در نرم‌افزار netlogo به منظور بررسی اثرات هیدرولوژیکی و اقتصادی بازخرید حق‌آبه‌های کشاورزان و ذخیره آنها در آبخوان دشت رفسنجان توسعه داده شده است. نتایج شبیه‌سازی نشان می‌دهد که بازخرید حق‌آبه کشاورزان توسط بانک آب در دشت رفسنجان می‌تواند به تعادل‌بخشی آبخوان کمک کند، ولی برای احیای آبخوان باید با سیاستهای دیگری از جمله کاهش حقآبه‌ها بر اساس منابع آبی در دسترس ادغام شود. همچنین بر مبنای نتایج می‌توان اظهار نمود که بازخرید حق‌آبه ها توسط بانک آب دارای عملکرد موثر هیدرولوژیکی است به گونه‌ای که انتظار می‌رود با اجرای سیاست بانک آب در منطقه، میانگین افت 80 سانتی‌متر در سال تراز آبخوان به میانگین افت 58 سانتی‌متر در سال کاهش یابد. همچنین نتایج نشان می‌دهد که عملکرد بانک منجر به بهبود وضعیت اقتصادی در منطقه شده به طوری که خرید حق‌آبه کشاورزان توسط بانک آب سبب افزایش سود خالص کشاورزان به مقدار 6 درصد خواهد شد.

An agent-based modelling for evaluation of water bank’s buyback program

Leading towards sustainable water use and optimal allocation of water resources, water banks are efficient institutions. Water banks facilitate the trade of surface water and groundwater and engender water security. This study develops a couple agentbased groundwater model in NetLogo platform to assess economic and hydrologic impacts of water buyback programs in framework of a water bank institution. Rafsanjan Plain which faces serious problems due to water shortage, is selected as case study where the developed model is applied. Results show that buyback programs can temporarily ameliorate the condition of the Rafsanjan Aquifer, but there is a need for some other measures, like capandtrade policy, in conjunction with buyback program. Because of the buyback program, the drawdown of aquifer’s unit hydrograph reduces from 80 to 58 cm per year. Moreover, the water bank improves the economic situation of the area as it increases the farmers’ net benefit by 6 percent.