روشی نوین برای پهنه بندی خطر سیلخیزی در بستر gis (مطالعه موردی: حوضه های آبریز استان مازندران)

در حال حاضر روش‌های مختلفی برای اولویت‌بندی و تعیین پتانسیل سیل‌خیزی حوضه‌های آبریز وجود دارد که استفاده از دیدگاه توزیعی مبتنی بر gis از اقبال بیشتری در بین محققین برخوردار می‌باشد. به همین منظور، در پژوهش حاضر از یک روش توزیعی نوین برای محاسبه وزن لایه‌های موثر در تعیین وضعیت سیل‌خیزی حوضه (که در آن اندرکنش بین فاکتورهای مورد استفاده نیز در نظر گرفته میشود)، استفاده شده است. پس از محاسبه ضرائب تاثیر هر کدام از عوامل ورودی و بدست آمدن وزن نهایی آنها، از ترکیب خطی لایههای ورودی برای ساخت نقشه وضعیت سیل‌خیزی محدوده مطالعاتی در پنج دسته با خطر سیل‌خیزی خیلی زیاد، زیاد، متوسط، کم و خیلی کم، استفاده بعمل آمد. اعتبارسنجی نتایج حاصل از این روش توزیعی با سیلاب‌های خسارت‌زای مشاهداتی مقایسه گردید که نتایج بدست آمده حاکی از عملکرد بالای این روش به ویژه در شناسائی مناطق با قابلیت سیل‌خیزی زیاد و خیلی زیاد دارد. به عنوان نمونه، نتایج بدست آمده از روش توزیعی حاکی از آن است که وضعیت سیل‌خیزی در محل ایستگاه‌های هیدرومتری شیرگاه-تالار، رزن-نور، سلیمان تنگه، قرآن-تالار و دوآب-چالوس در دسته با خطر سیل‌خیزی زیاد و خیلی زیاد قرار می‌گیرند که کاملاً با نتایج حاصل از سیلاب‌های مشاهداتی منطبق (که عمدتاً دارای سیلاب‌های با دوره بازگشت بزرگتر 50 و 100 سال هستند) می‌باشد.

New Method for Flood Hazard Mapping in GIS (Case Study: Mazandaran Sub-Basins)

There are several approaches for flood prioritization and flood hazard mapping when it comes to flood subject, but the distributed and GISbased methods are one of the best ones and widely used. On this basis, a new method which considers the interaction between the effective factors is used in this study. Finally, by using a linear combination the flood hazard map is created for the study area and divided into five classes including very high, high, moderate, low and very low. Verification of this approach by using recorded destructive floods at different hydrometric stations indicates that the performance of this method, especially on identifying areas with very high and high hazard levels, is very remarkable. For example, the results of distributed approach in ShirgahTalar, RazanNoor, SoleimanTange, GhoranTalar and DoabChallos hydrometric stations are completely matched with recorded historical floods that most of them have the return periods higher than 50year and 100year.