نقش محدودیت منابع آب بر اهداف تولید و اشتغال در بخش‌های اقتصادی (مورد مطالعه استان یزد)

محدودیت منابع از اصول بدیهی اقتصاد و امروزه این محدودیت در عرصه آب اهمیت بیشتری یافته است. ارزیابی اثرات محدودیت آب بر تحقق اهداف اقتصادی در استان یزد در چارچوب برنامه ششم توسعه، هدف عمده تحقیق حاضر می‌باشد. بدین منظور از روش ترکیبی داده ستانده و برنامه‌ریزی آرمانی استفاده شده است. در این روش با لحاظ محدودیت‌های مختلف از جمله آب، امکان تحقق اهداف متعدد نظیر افزایش تولید، بهبود اشتغال و ارتقاء بهره‌وری بررسی و ترکیب بهینه‌ای از تخصیص آب بین بخش‌ها ارائه می‌گردد. برای این منظور دو سناریو لحاظ شده است. در سناریوی اول ثبات بهره‌وری مصرف آب و نیروی کار در سال پایه و سال هدف و در سناریوی دوم ارتقاء بهره‌وری معادل با اهداف برنامه مدنظر قرار می‌گیرد. نتایج نشان داده است که در سناریوی اول دستیابی به رشد 8 درصدی برنامه، به دلیل عدم تحقق تولید در بخش کشاورزی، محقق نخواهد شد. اما در سناریوی دوم به واسطه ارتقاء بهره‌وری، میزان تولید افزایش یافته ولی هدف کلی اشتغال محقق نمی‌شود. از نظر مصرف آب، نتایج هر دو سناریو بیانگر آنست که بخش‌های کشاورزی سقف آب در اختیار را مصرف نموده‌ ولی به اهداف تولیدی خود دست نیافته‌اند. دستیابی به اهداف برنامه، بویژه در بخش کشاورزی جز با بهره‌وری بالاتر در مصرف آب امکان‌پذیر نخواهد بود.

The Role of Water Resources Constraints on Production and Employment at Different Economic Sectors: A Case study of the Yazd Province

Resource constraint is one of the most important principles in economics, and today this constraint has become more important in the water arena. The mainobjective of the present paper is to evaluate the impacts of water constraint on the achievement of economic goals in Yazd province under the Sixth Development Plan. For this purpose, a combination of InputOutput and Goal Programming is used. In this method, by considering the various constraints including water, it would be possible to achieve multiple goals such as increasing production, improving employment and improving productivity and optimizing water allocation between different sectors. For this purpose, two scenarios are considered. In the first scenario, for stability reason, water and labor productivity in the base year and the target year are assumed as the same, but in the second scenario the increase in productivity considered equal to the goals of the program. The results show that in the first scenario, achieving 8% growth of the program will not be achieved due to the lack of production in the agricultural sector. But in the second scenario, the production is increased but the overall objective of employment is not met. In terms of water, the results of both scenarios indicate that, while the agricultural sectors have consumed their allocated water but have not achieved their production goals. Finally achieving program goals, especially in the agricultural sector, will not be possible except with higher rate of water use efficiency.