بررسی شوری آب زیرزمینی آبخوان دشت نقده با استفاده از دیاگرام تحول رخساره‌های هیدروشیمیایی (hfe)

آبخوان ساحلی دشت نقده که در بخش جنوب‌غربی دریاچۀ ارومیه واقع است، بر اساس کموگراف درازمدت، دچار روند افزایشی شوری شده است. با توجه به نتایج نامطلوب نفوذ آب شور از جمله تاثیرات بهداشتی، سلامت انسان و مشکلات زیست‌محیطی مختلف، مطالعات بیشتر در این زمینه اهمیت می‌یابد. بر اساس رده‌بندی مقادیر tds حدود 48% از منابع آب زیرزمینی این دشت برای مصارف شرب و کشاورزی نامناسب هستند. به منظور پایش منابع آب زیرزمینی دشت تعداد 33 نمونۀ آبی جمع‌آوری و مورد آنالیز هیدروشیمیایی قرار گرفت. شناسایی منشا شوری و مکانیسم‌های هیدروشیمیایی حاکم بر آب زیرزمینی با استفاده از اندیس تبادل کاتیونی (bex)، نسبت‌های یونی، دیاگرام‌های ترکیبی، تفاسیر زمین‌شناسی و هیدروژئولوژیکی انجام گرفت. همچنین هالوژن‌های cl و br به دلیل رفتار تغییرناپذیر برای مطالعات شوری مورد استفاده قرار گرفتند. دیاگرام تحولات رخساره‌های هیدروشیمیایی (hfe) به عنوان روشی سودمند برای شناسایی وضعیت آبخوان‌ و آسیب‌پذیری آن نسبت به نفوذ آب شور به‌کار برده شد. تطابق این نتایج با توزیع مکانی شوری (ec)، نشانگر وجود دو محدوده در قسمت‌های شرق و شمالی مرکز دشت با مقادیر شوری بالا و خطر نفوذ آب شور می‌باشد. شوری این منابع آبی در رابطه با برهمکنش آب-سنگ و انحلال سازندهای شورکننده، کاهش بارندگی و افزایش تبخیر همراه با تشکیل شوره‌زارهای فصول خشک، نفوذ شورآبه‌ها و زهکشی آب‌های سطحی، توسعه فعالیت‌های کشاورزی و همچنین احتمال بالاآمدگی آب شور تشخیص داده شد.

Investigation of groundwater salinity of Naqadeh Plain aquifer using Hydrochemical Facies Evolution Diagram (HFE)

The coastal aquifer of the Naqadeh plain, located in the southwestern part of the Urmia Lake. Based on longterm chemoghraph, salinity has an increasing trend. Considering the undesirable results of saline water intrusion such as hygiene effects, human health and environmental problems, more studies are needed in this regard. Based on the classification of TDS values, about 48% of the groundwater resources of this plain are inappropriate for drinking and agricultural purposes. In order to monitor the groundwater resources of the plain, water samples were collected from 33 sampling points and a hydrochemical analysis was carried out. Identification of the salinity source and the governing hydrochemical mechanisms governing groundwater were carried out using the basic exchange index (BEX), ionic ratio, compound diagrams, geological and hydrogeological interpretations. Cl and Br halogens were also used for salinity studies due to their conservative behavior. Hydrochemical facies evolution diagram (HFE) was used as a useful method for identifying of the aquifers condition and its vulnerability to saline water intrusion. The matching of these results with the spatial distribution of salinity (EC) indicates the presence of two areas in the eastern and northern parts of the plain with high salinity and the risk of saline water intrusion. The salinity of these water resources is related to waterrock interactions, dissolution of saline formations, rainfall reduction, evaporation increase with formation of ponds in the dry seasons, infiltration of saline water and drainage of surface water, development of agricultural activities and probability of rising saline water (Upconing).