مدل‌سازی رابطه بین کیفیت آب رودخانه و کاربری سرزمین با رویکرد مناطق میانگیر

کاربری سرزمین در حوضه آبخیز تاثیرات زیادی بر کیفیت آب رودخانه‌ها دارد. کیفیت آب رودخانه ها به علت تغییردر الگوهای کاربری سرزمین در حوضه آبخیز به دلیل فعالیت‌های انسانی تغییرات زیادی از خود نشان می‌دهند. در این تحقیق برای تعیین میزان اثراتی که تغییر در کاربری سرزمین در حریم رودخانه‌ها بر کیفیت آب آن‌ها می گذارد، به مدل سازی رابطه بین کاربری و متغیرهای کیفیت آب پرداخته شده است. با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis) و به کار‌گیری نقشه کاربری سرزمین؛ درصد کاربری سرزمین در مناطق میانگیر با عرض 30، 60، 90 و 120 متر برای 39 حوضه آبخیز که در حوضه آبریز دریای خزر قرار گرفته اند، تعیین شد و سپس رابطه بین متغیرهای کیفیت آب و ویژگی‌های کاربری سرزمین در هریک از مناطق میانگیر، از طریق آزمون همبستگی اسپیرمن مورد تحلیل قرار گرفت و برای مدل‌سازی آن از رگرسیون خطی چندگانه با رهیافت گام به گام استفاده شد. نتایج نشان داد که استفاده از داده‌های کاربری سرزمین در مناطق میانگیر می‌تواند مدل‌های قابل اعتمادی را برای پیش‌بینی کلراید (r2=0.81) و سدیم (r2 = 0.78) در اختیار قرار دهد. بعلاوه، در مناطق میانگیر با حریم 30 متری متغیر‌های sar, k, na, cl, ph, ec, tds, mg, ca, hco3 دارای بیشترین ضریب همبستگی با کاربری سرزمین اطراف خود بودند و so4 در 60 متری از چنین شرایطی برخوردار بود.

Modeling Linkage Between River Water Quality and Coverage / Land Use Using Riparian Zone Approach

Land use/ land cover of watersheds has great impacts on water quality of rivers. The water quality of rivers can be degraded due to changes in the land use/land cover patterns within watersheds as human activities increase. In this study, to determine the relationship between te impacts, which are induced by change in land use/ land cover on water quality, the relationship between land use and water quality variables has been examined. The effects of land use/land cover changes were investigated in different buffer zones. Using geographic information system (GIS) and spatial analysis, 39 watersheds were selected within the southern Caspian Sea Subbasin, and then the relationship between water quality variables and land use/ land cover classes, in different river buffer zones varying between 30 to 120 meters with 30 m incremental intervals, were examined by Spearman correlation test and multiple linear regression. Due to the fact that two or more independent variables may affect the dependent variable, multiple regression modeling approach was used. The results showed that integrated land use data in intermediate areas could provide the most reliable model for predicting chlorine (R2 = 0.813) and sodium (R2 = 0.77). In addition, in riparian areas with 30 meter, SAR, K, Na, Cl, pH, EC, TDS, Mg, Ca, HCO3 variables had the highest correlation coefficient with their surrounding land use/land cover.