ارزیابی پایداری آبخوان‌های آبرفتی با شاخص ردپای آب زیرزمینی (مطالعه موردی: استان آذربایجان شرقی)

در مناطق خشک و نیمه‌خشک با منابع آب سطحی محدود رشد بخش‌هایمختلف نیازمند مدیریت پایدار منابع آب موجود بخصوص منبع آب زیرزمینی است.شاخص رد پای آب زیرزمینی ابزار مفیدی جهت ارزیابی استفاده پایدار از منابع آب زیرزمینی و خدمات اکوسیستم وابسته به آن است. در این تحقیق، پایداری 27 آبخوان آبرفتی در شرق دریاچه ارومیه شمال غرب ایران توسط نشانگر رد پای آب زیرزمینی بررسی‌ شده است. به‌منظور ارزیابی یکپارچه کمیت به همراه پایداری کیفیت آب در آبخوان‌ها جهت استفاده کشاورزی، شاخص ردپای یکپارچه آب زیرزمینی بر مبنای تحلیل مکانی gis جهت ارزیابی استفاده‌ شده است. این ارزیابی به مدیران بخش آب در اتخاذ سیاست‌ها و اقدامات مناسب جهت مدیریت پایدار سیستم آبخوان‌ها خصوصاً برای دریاچه ارومیه که با مشکل شور شدن آب در آبخوان‌های مجاور مواجه گردیده کمک شایانی می‌نماید.در این تحقیق شاخصهای gf/a , igf/a بیانگر پایداری کمی و کیفی آب زیرزمینی استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد 20 آبخوان آبرفتی از 27 آبخوان آبرفتی منطقه دارای gf/a بزرگ‌تر از یک و 7 آبخوان آبرفتی دارای gf/a برابر 1 است و هیچ آبخوان آبرفتی حالت استفاده پایدار از منابع آب زیرزمینی ندارد. همچنین 24 آبخوان آبرفتی از 27 آبخوان آبرفتی استان دارای igf/a بزرگ‌تر از یک می‌باشند و تنها سه آبخوان آبرفتی igf/a برابر واحد دارد که نشان‌دهنده آلودگی اکثر آبخوان‌ها در اثر شوری ناشی از نفوذ آب‌شور دریا و برداشت بی‌رویه از آبخوان و افت کیفی آبخوان دارد. با اجرای سناریو 10 درصد کاهش مصرف کشاورزی، 14 آبخوان به لحاظ پایداری کمی به حالت پایدار، تغییر وضعیت می‌دهد این سناریو به بهبود شاخص igf هم کمک کرده و 10 آبخوان به حالت پایدار تغییر وضعیت می‌دهد.

Aquifers Sustainability assessment by Integrated Groundwater Footprint Indicator Case Study: East Azerbaijan Province

The Groundwater Footprint Indicator is a useful tool for assessing the sustainable use of groundwater resources and its associated ecosystem services. In this study, the sustainable use of 27 alluvial aquifers in the east of Urmia Lake at northwest of Iran has been investigated by groundwater footprint indicator. In order to integrate quantitative assessment along with the sustainability of water quality for agricultural use, an integrated groundwater footprint indicator based on GIS spatial analysis has been used for assessment. This assessment will assist water sector managers in adopting appropriate policies and measures for the sustainable management of the aquifer system, especially for the Urmia Lake basin, which has faced salting water problems in the adjacent aquifers. In this study, GF / A, iGF / A indices have been used to indicate quantitative and qualitative stability of groundwater. The results show that 20 alluvial aquifers have a GF/A greater than 1 and 7 alluvial aquifers have a GF/A equal 1 and no alluvial aquifers have sustainable use of groundwater resources. Also, 24 alluvial aquifers have iGF/A greater than one and only three alluvial aquifers have iGF/A equal one, indicating that most aquifers are contaminated by saline water intrusion and excessive aquifer withdrawal. As a result of the scenario of a 10% reduction in agricultural consumption, the 14 aquifers shift to a quantity sustainable use state. This scenario also contributes to the improvement of the iGF indicator and shifts the 10 aquifers to a quality sustainable state.