بررسی تاثیر روند و پیچیدگی متغیرهای هیدرواقلیمی و پوشش گیاهی بر سطح آب‌‌های زیرزمینی با استفاده از معیار موجک-آنتروپی و من-کندال

با توجه به افت شدید سطح ایستابی چاه‌های پیزومتری در سال‌های اخیر، هدف از مطالعه حاضر بررسی روند و پیچیدگی فرایندهای هیدرواقلیمی و پوشش‌گیاهی در حوضه آبریز زیلبیرچای، آذربایجان شرقی می‌باشد. بدین‌منظور ابتدا سطح ایستابی چاه‌های موجود در منطقه برای 18 سال به‌صورت سالانه، داده‌های دبی، بارش، دما و پوشش گیاهی برای 30 سال به‌صورت ماهانه و سالانه با استفاده از روش من-کندال روندیابی گردید؛ سپس با استفاده از تحلیل موجک مادر db2 متغیرها در سه بازه 10 ساله و در پنج سطح زمانی تجزیه‌ و آنتروپی آن‌ها محاسبه گردید. نتایج نشان‌دهنده روند معنی‌داری کاهشی سطح ایستابی آب‌های زیرزمینی و دبی است. همچنین، برای داده‌های بارش و پوشش‌گیاهی روند معنی‌داری چشمگیری مشاهده نگردید ولی برای متغیر دما روند معنی‌داری افزایشی در اکثر ماه‌ها وجود دارد. از طرفی تغییرات پیچیدگی متغیر دما (حدود 2 درصد رشد) چندان چشمگیر نبود ولی متغیر بارش با کاهش نوسانات در طول دوره همراه بود (حدود 20 درصد) و علاوه بر کاهش مقدار میانگین، الگوی نوسانات آن نیز در حال تغییر است و بر کاهش پیچیدگی دبی (17 درصد) و سطح آب زیرزمینی (13 درصد) تاثیر گذاشته‌است. همچنین افزایش پوشش‌گیاهی هم‌زمان با افزایش دما از طریق افزایش تبخیر- تعرق و از سوی دیگر کاهش دبی و بارش در منطقه باعث افزایش بهره‌برداری از چاه‌ها و کاهش سطح ایستابی آن‌ها شده‌است. بنابراین در نظر گرفتن روابط پیچیده و اثرات هم افزای عوامل طبیعی و انسانی بر منابع آب در کنار هم می‌تواند مدیران را در تصمیم‌گیری بهینه و کارآمد یاری کند.

Investigation of Hydro-Climatic and Vegetation Cover Trends and Complexities Effects on Water Table Using Wavelet-Entropy and Mann-Kendall

The present study aims at investigating the trend and energy complexity of hydroclimatic parameters including discharge, precipitation and temperature and Vegetation Cover (VC) in Zilbierchay catchment, East Azerbaijan, where water table has experienced a sharp drop in recent years. To this end, the water table (over 18 years interval), discharge, precipitation, temperature and VC (over 30 year interval) were examined using MannKendall trend in monthly and yearly scales. The parameters were decomposed using Daubechies mother wavelet (db2) analysis at three 10intervals and 5 time levels. The results indicated that the reduction of water table and discharge were significant. On the other hand, no significant trend was detected in precipitation and VC, while for temperature, significant increasing trends were observed in most of the months. The result of the complexity analysis revealed that the changes in the complexity of temperature (about 2% increase) were not significant, while the fluctuations reduction was found in precipitation (about 20%). In addition the pattern of fluctuations has changed which affected the complexity reduction of discharge (17%) and depth to the water table (13%). Furthermore, increasing vegetation cover area and temperature through raised evapotranspiration as well as reduced discharge and precipitation in the region have increased the drastic use of groundwater. Therefore, considering the complex relationships and synergistic effects of natural and human factors on water resources together can help managers in optimal and efficient decision making.