تدوین یک الگوی مبتنی بر بازارهای محلی و ساختار سلسله ‌مراتبی گروداران به منظور تخصیص و قیمت‌گذاری آب کشاورزی

در این مقاله با تمرکز بر بخش کشاورزی که مصرف‌کننده اصلی آب در کشور است و با هدف مدیریت کارآمدتر و سودمندتر منابع آب در این بخش، الگوی جدیدی برای کشت، محاسبه سود کشاورزان در اثر اعمال تغییرات، قیمت‌گذاری روی کالای مهم و ضروری آب که بیشترین مصرف خود را در زمین‌های کشاورزی ایران داراست، ارائه می‌شود. به منظور تحقق اهداف فوق دو رویکرد مورد بررسی قرار می‌گیرد. در رویکرد اول، تعیین الگوی کشت بهینه و قیمت فروش آب با در نظر گرفتن تابع هدف بیشینه‌سازی سود سازمان آب (به عنوان تعیین‌کننده قیمت فروش آب به کشاورزان) از فروش آب به بخش‌کشاورزی و در قالب مفهوم بازی پیشروپیرو صورت می‌گیرد. در رویکرد دوم، الگوی کشت بهینه و قیمت فروش آب با هدف بهبود مطلوبیت کشاورزان، در قالب تابع هدف بیشینه‌سازی تابع ضربی نش، مطلوبیت آنها تعیین می‌شود. همچنین، در هر دو رویکرد، مساله در حالت وجود یک بازار محلی برای داد و ستد آب بین کشاورزان و بدون وجود بازار حل می‌شود و قیمت فروش آب در بازار محلی در قالب مدل‌های بهینه‌سازی ذکر شده تعیین می‌گردد. رویکردهای توسعه داده شده در یک مطالعه موردی شامل پنج مزرعه مجاور در دشت مهیار شمالی اصفهان به کار گرفته می‌شود. طبق نتایج، در قالب بیشینه‌سازی سود پیشرو با در نظر گرفتن بازار محلی آب در رویکرد اول، در حالتی که قیمت فروش آب به مزارع توسط سازمان آب 2490 تومان و قیمت آب در بازار محلی، 5250 تومان در نظر گرفته می‌شود.در دوره بلندمدت برنامه ریزی، متوسط سود سالانه برای شرکت آب منطقه ای و بخش های کشاورزی، مقدار بهینه را در مقایسه با حالات دیگر دارد. همچنین، در رویکرد دوم با هدف بیشنیه سازی سود کشاورزان در قالب بیشینه سازی تابع ضربی نش با در نظر گرفتن بازار محلی آب، در حالتی که قیمت فروش آب به مزارع6300 ریال باشد، در دوره بلندمدت برنامه ریزی، متوسط سود سالانه برای شرکت آب منطقه ای و بخش های کشاورزی بیشترین مقدار را در مقایسه با حالات دیگر دارد.