شناسایی عوامل کلیدی آینده‌پژوهی اثرات اجرای طرح انتقال آب رودخانه سیروان (طرح سامانه گرمسیری) بر تحولات مکانی – فضایی (مطالعه موردی: شهرستان مهران استان ایلام)

هدف اصلی سناریونویسی به‌عنوان ابزاری برای برنامه‌ریز، بالا بردن کارایی و کیفیت برنامه‌ریزی‌ها در شرایط عدم اطمینان در آینده است. یکی از راهبردهای عملی در این زمینه، شناسایی عوامل کلیدی آینده‌پژوهی اثرات اجرای انتقال آب رودخانه سیروان (طرح سامانه گرمسیری) به شهرستان مهران در استان ایلام است. این پژوهش از لحاظ هدف از نوع کاربردی، از نظر روش ترکیبی از روش‌های اسنادی و پیمایشی و از نظر ماهیت بر اساس روش‌های جدید آینده‌پژوهی، تحلیلی و اکتشافی است که با به‌کارگیری ترکیبی از مدل‌های کمی و کیفی انجام گرفته است. با توجه به ماهیت این پژوهش، از روش‌های دلفی و تحلیل ساختاری بهره گرفته شده است. این مقاله سعی دارد ضمن ارائه الگویی برای شناسایی عوامل کلیدی موثر بر روند تحولات مکانی فضایی در مقیاس ناحیه‌ای، زمینه تهیه سناریوهای متصور برای آیندۀ تحولات مکانی فضایی ناشی از اجرای طرح سامانۀ گرمسیری را فراهم کند. داده‌های این تحقیق شامل 30 عامل است که با روش دلفی از نظرات خبرگان برنامه‌ریزی شهرستان جمع‌آوری و با نرم‌افزار میک‌مک تحلیل شده است که نهایتاً عوامل وسایل ارتباط جمعی، میزان جمعیت و مهاجرت، اشتغال‌زایی، امنیت سرمایه‌گذاری، تحولات درآمدی، بازار تقاضا و فروش، بهره‌وری، زیربناهای روستایی، امنیت مرزی، سطح زیر کشت، ماشین‌آلات کشاورزی، ظرفیت تولید، سکونتگاه‌های جدید و اصلاح بافت کالبدی روستاها به‌عنوان 13 عوامل کلیدی تحولات مکانی فضایی، شناسایی و وضعیت احتمالی آنها در افق سال 1408 یعنی در ده سال بعد از اجرای کامل طرح سامانه گرمسیری تدوین شده است.