مدل‌سازی و مدیریت کیفیت آب رودخانه با رویکرد کنترل آلودگی در مبدا به منظور تامین سلامت حیات آبزیان (مطالعه موردی: زرینه‌رود)

حفاظت و مدیریت کیفیت آب رودخانه‎ها به‌عنوان یکی از منابع طبیعی ارزشمند در شرایط تشدید بحران کمی منابع آب بیش از پیش حائز اهمیت است. در این تحقیق، ضمن شناسایی منابع آلاینده، سناریوهای متعدد کنترل آلودگی‌های رودخانه زرینه‌رود برای دستیابی به استاندارهای کیفیت آب برای حیات آبزیان مورد ارزیابی قرار گرفته است. به‌منظور دستیابی به اهداف تحقیق، سه دوره نمونه‌برداری پارامترهای کیفیت آب، پایش منابع آلاینده رودخانه و پایش وضعیت پوشش گیاهی بستر از نقاط مختلف رودخانه زرینه‌رود در فصول مختلف سال 1396 انجام گردید. با استفاده از داده‎های گردآوری شده، مدل هیدرولیک و کیفیت آب رودخانه در محیط qual2kw آماده‎سازی و سپس واسنجی و صحت‌سنجی گردید. ارزیابی رفتار هیدرولیک و کیفیت آب رودخانه زرینه‌رود متاثر از سناریوهای مختلف نشان می‌دهد که در طی فصول خشک، کنتیک واکنش و فرآیند انتقال هر دو بر تغییرات غلظت پارامترهای کیفیت آب اثرگذار هستند، در حالی که در فصل‌تر، فرآیند انتقال غالب و اثرگذار است. متعاقباً، تحلیل منابع آلاینده‌ نشان می‎دهند منابع گسترده مانند زباله‌ها و فضولات انباشته شده در ساحل رودخانه بیشترین سهم را در آلودگی آب (مواد مغذی) دارند و از بین منابع نقطه‌ای و آلاینده‌های کشاورزی، منابع نقطه‌ای سهم بیشتر آلایندگی را در فصل تابستان و پاییز و آلاینده‌های کشاورزی سهم بیشتر را در فصل بهار دارند. بررسی سناریوهای مختلف مدیریت کیفیت رودخانه در فصل پائیز نشان می‌دهند محدود نمودن bod5 فاضلاب کارخانه قند به مقدار 210 میلی‌گرم بر لیتر در شرایط کنونی، سبب می‌گردد تا غلظت اکسیژن خواهی بیوشیمیایی رودخانه در حد استاندارد برای حیات آبزیان بماند.

Modeling and management of the river water quality for aquatic life using a source control approach (case study:The Zarrineh River)

Protection and management of water quality of rivers, as one of the valuable natural resources, is of high importance, especially where the sacristy of water resources matter too. In the present study, in addition to identifying contamination resources, it was surveyed different sceneries of controlling the major pollutants of the Zarrineh River in order to meet the water quality standards for aquatic life. To achieve the research objectives water quality sampling, monitoring of the contamination resources and plant coverage, along the river were conducted during the three seasons in 2016. A river water quality and hydraulic model was implemented, calibrated and confirmed by using the data in QUAL2KW. Evaluation of the hydraulic behavior and river water quality indicate that during the dry seasons, both reaction and advection affect the variations in water quality parameters, whereas during the wet periods, advection dominants. Subsequently, analysis of the river water quality pollutants reveals that the distributed sources like pile of trashes and animal wastes at the river bank have the largest share in contamination (Nutrients) of the Zarrineh River and among the point source pollution and agricultural pollutants, the largest share in contamination during summer and fall seasons belongs to the point source and during the spring season belongs to agricultural pollutants. In the present condition, evaluation of water quality management sceneries during the fall season, shows that restricting Sugar Factory Sewage BOD5 to 210(mg/l) gives rise to keeping standard amount of BOD for the aquatic life.