فناوری نانو و ضرورت اصل احتیاط

چهارمین انقلاب صنعتی ترکیبی از فناوری‌های جدید و نوظهور از جمله هوش مصنوعی، رباتیک، فناوری نانو، بیوتکنولوژی، اینترنت اشیا و ... تعریف می‌شود. به گفته طرفداران انقلاب صنعتی چهارم، این فناوری‌ها قرار است جوامعی را که ما در آن‌ها زندگی می‌کنیم و اقتصادی که در آن فعالیت می‌کنیم را متحول سازند. توسعه سریع دانش نانوفنّاوری و این باور که آن‌ها تهدیدی برای بقای سیاره زمین هستند و ممکن است برای سلامت انسان و محیط‌زیست ایجاد خطر کنند، گروه‌های جامعه مدنی سازمان‌یافته را بر آن داشته تا بر اساس اصل احتیاط، خواستار انجام پژوهش‌ها در مورد فعالیت‌ها و فراورده‌های بر پایه فناوری نانو شوند. اصل احتیاط یکی از راه‌کارهای ارایه شده برای کاهش ریسک آسیب به‌وسیله تکنولوژی‌های در حال ظهور توسعه داده شده است. این موضوع در برخی از اسناد ملی و بین‌المللی نیز مورد توجه قرار گرفته است. از گذشته اصل احتیاط به‌طور معمول به‌عنوان معیار نظارت و حفاظت بر محیط‌زیست استفاده می‌شد، اما امروزه اصل احتیاط به یک اصل مهم در تمامی علوم تبدیل شده است، زیرا اعتقاد بر این است که دانش‌های نوین همراه با مزایای بالقوه، تهدیدهایی را برای زندگی در کره زمین به وجود می‌آورند. با توجه به نقش پراهمیت این اصل در حمایت از فناوری‌های نوظهور از جمله نانوفنّاوری به این نتیجه رسیده‌ایم که به‌کارگیری تدبیرهای احتیاطی در زمینه فراورده‌ها، کالاها و خدمات عرضه شده بر پایه فناوری نانو، نقش موثری در حمایت از این دانش همزمان با حفاظت از سلامت انسان و محیط‌زیست دارد.