مقایسه سرعت رشد، بیومتری الیاف چوبی و قدرت تطبیق‌پذیری جمعیت‌های مختلف گز شاهی (Tamarix Aphylla L.) کاشته شده در گرمسار

درخت گز شاهی، گونه‌ای مقاوم به خشکی است که از نظر زیست-محیطی مهم بوده و چوب آن در برخی کشورها، کاربرد تجاری دارد. هدف از این پژوهش مقایسه جمعیت‌های گوناگون این گونه از نظر نرخ رشد قطری (پهنای حلقه رویش)، توان سازگاری فیزیولوژی (ویژگی‌های آوندی) و ویژگی‌های کاربردی چوب (بیومتری الیاف) بود. بررسی بر روی پایه‌هایی ده ساله از شش جمعیت این گونه انجام شد که پیش‌تر از مناطق مختلف ایران (قم، کاشان، خاش، زابل، گرمسار و یزد) گردآوری و در گرمسار کاشته شده بودند. نتایج نشان داد که جمعیت گرمسار بیشترین قطر و رشد عرضی را در بین جمعیت‌ها دارد. این جمعیت با کوچک نگه داشتن آوندها و در عوض افزایش چشم‌گیر تعداد آنها بهترین استراتژی را برای سازگاری با اقلیم سرد و خشک از خود نشان داد. همین امر دلیل رشد بهتر عرضی آن نیز بوده است. باآنکه ویژگی‌های بیومتری الیاف و نسبت‌های کاغذسازی بین جمعیت‌ها اختلاف آماری معنی‌داری نشان داد اما این اختلاف‌ها آنقدر فاحش نبودند که درعمل تاثیر مهمی در کیفیت کاغذ حاصله داشته باشند. از این رو، با آنکه جمعیت یزد از نظر پارامترهای کاغذسازی کیفیت بهتری داشت ولی گزینش جمعیت برتر برای این صنعت تنها با اتکا بر بیومتری الیاف درست نبوده و باید به ویژگی‌های دیگر چون حجم چوب تولیدی، سازگاری با رویشگاه و نرخ زنده‌مانی نهال‌ها اهمیت بیشتری داد. همبستگی مثبت یافت شده بین پهنای حلقه‌های رویشی و طول الیاف از منظر زراعت چوب بسیار مطلوب است چراکه تیمارهایی که به افزایش سرعت رشد می‌انجامند، درعین‌حال ویژگی‌های الیاف را نیز بهبود خواهند بخشید. درمجموع می‌توان نتیجه گرفت که جمعیت گرمسار بهترین گزینه برای کاشت و پرورش گز شاهی از نظر تطبیق‌پذیری با محیط و زراعت چوب است.

Comparing growth rate, wood fiber biometry, and adaptability of different tamarisk (Tamarix aphylla L.) populations planted in Garmsar

Tamarisk is a droughtresistant tree that is important environmentally and has industrial applications in some countries. The aim of this study was to compare different populations of this species in terms of diameter growth rate (growth ring width), physiological adaptability (vascular characteristics) and wood application characteristics (fiber biometry). The study was conducted on tenyearold saplings of six tamarisk populations that had previously been collected from different regions of Iran (Qom, Kashan, Khash, Zabol, Garmsar and Yazd) and planted in Garmsar. The results showed that Garmsar population has the largest diameter and radial growth among populations. This population chose the best strategy for adapting to cold and dry climates by keeping the vessels small and significantly increase their number, instead. This has been the reason for its better radial growth. Although the biometric properties of fibers and paper ratios showed significant statistical differences between populations, these differences were not so great as to have a significant impact on the quality of the resulting paper in practice. Therefore, although the population of Yazd was of better quality in terms of paper parameters, the selection of the best population for industry should not be only based on fiber biometry and other features such as production volume, adaptability to habitat and survival rate of seedlings should be given more importance. The positive correlation between the width of the growth rings and the length of the fibers from the perspective of wood cultivation is very favorable because the treatments that increase the growth rate will also improve the fiber properties. In general, it can be concluded that Garmsar population is the best option for planting and cultivating tamarisk in terms of adaptability to environment and wood farming.