طرحواره‌های ناسازگار اولیه و ابعاد علائم وسواس در نوجوانان: نقش تعدیلگر جنسیت

مقدمه: علائم وسواس، به عنوان یکی از مسائل عمده در سلامت روان نوجوانان، تحت تاثیر طرحواره های ناسازگار اولیه ایجاد می شود. با این حال، تفاوت این سازوکار در نوجوانان دختر و پسر به خوبی شناسایی نشده است؛ بنابراین، هدف پژوهش حاضر بررسی ارتباط طرحواره های ناسازگار اولیه وابعاد علائم وسواس در نوجوانان با نقش تعدیلگر جنسیت بود.روش: برمبنای یک طرح همبستگی، 300 دانش آموزان دختر و پسر مشغول به تحصیل در شهر اصفهان در سال 1401 1400 با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند و به پرسشنامه طرحواره ه ای ناسازگار اولیه یانگ  و سیاهه وسواس فکری عملی مادزلی پاسخ دادند. داده‌ها با استفاده از آزمون‌های آماری همبستگی پیرسون، z فیشر و رگرسیون چندگانه با نرم‌افزار spss 26  مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت.نتایج: نتایج آزمون همبستگی نشان داد بین طرحواره های ناسازگار اولیه و ابعاد علائم وسواس در نوجوانان رابطه وجود دارد. همچنین نتایج آزمون z فیشر نشان داد جنسیت قادر است روابط بین طرحواره های ناسازگار اولیه و ابعاد علائم وسواس را تعدیل کند؛ نتایج تحلیل رگرسیون نیز نشان داد طرحواره های ناسازگار اولیه نقش بیشتری در تبیین نمره کلی وسواس نوجوانان پسر نسبت به نوجوانان دختر دارد. علاوه بر این، طرحواره آسیب پذیری در نوجوانان پسر بهترین پیش بین نمره کل وسواس است در حالی که در نوجوانان دختر، بهترین پیش بین نمره کل وسواس، طرحواره وابستگی است.بحث و نتیجه گیری: به طور کلی نتایج این پژوهش، علاوه بر حمایت از نقش طرحواره ها در علائم وسواس نوجوانان، نقش تعدیل کننده جنسیت را در ارتباط بین طرحواره های ناسازگار اولیه و ابعاد علائم وسواس نوجوانان نشان داد. نتایج این پژوهش می تواند به استفاده از تدابیر درمانی متفاوت برای ابعاد مختلف وسواس در دختران و پسران، به منظور دستیابی به اثرات درمانی بالاتر، توسط درمانگران حوزه وسواس کمک کند.

early maladaptive schemas and dimensions of obsessive compulsive symptoms in adolescents: the moderating role of gender

introduction: obsessional symptoms, as a major concern in adolescent mental health, are influenced by early maladaptive schemas. however, the distinction in this mechanism between boys and girls has not been clearly defined. therefore, this study aimed to explore the connection between early maladaptive schemas and dimensions of obsessive compulsive symptoms in adolescents, considering the moderating effect of gender.method: based on a correlational design, 300 men and women students studying in isfahan city in 2022 2023 were selected using random cluster sampling. they were administered the young schema questionnaire short form and the maudsley obsessive compulsive inventory. data analysis was conducted using pearson’s correlation, fisher’s z, and multiple regression statistical tests with spss 26 software.results: the results of the correlation test showed that there is a relationship between the early maladaptive schemas and the dimensions of obsessive symptoms in adolescents. additionally, the results of fisher’s z test indicated that gender can moderate the relationship between the early maladaptive schemas and dimensions of obsessive symptoms. the results of the regression analysis also revealed that the early maladaptive schemas play a more significant role in explaining the overall obsession score of boys adolescents compared to girls adolescents. moreover, the vulnerability schema in boys adolescents emerged as the most reliable predictor of the total obsession score, whereas in girls adolescents, the dependency schemas domain was the key predictor.discussion and conclusion: in general, the results of this research not only support the role of schemas in obsessive compulsive symptoms among adolescents but also demonstrate the moderating influence of gender on the relationship between early maladaptive schemas and the dimensions of adolescent obsessive compulsive symptoms. these findings can assist therapists specializing in obsession treatment by tailoring treatment approaches to address specific dimensions of obsessions and compulsions in girls and boys, thereby enhancing therapeutic outcomes.