نقش طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه ناشی از خیانت همسر در بروز اختلال استرس حاد پس از افشای خیانت

مقدمه: اثرات هیجانی و رفتاری افشایِ خیانت بر هر یک از زوجین درگیر فوق‌العاده مخرب است؛ به‌گونه‌ای که اختلال استرس حاد اولین و مهم‌ترین بازخورد در مواجهه با آن است. در این زمینه، طرح‌واره‌ها همانند چهارچوبی برای پردازش اطلاعات با ایجاد تغییرات عمیق در نگرش به خود، دیگران و جهان می‌توانند در سطح تجربه استرس حاد موثر باشند. هدف از این پژوهش بررسی نقش طرح‌واره‌های ناسازگار در اختلال استرس حاد ناشی از خیانت همسر بود.روش: روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه‌‌ آماری را زوج‌های درگیر در خیانت زناشویی تشکیل داد که طی سال‌های 1399 و 1400 به دادگاه‌ها و مراکز مشاوره خانواده شهرهای تهران و ساوه مراجعه کرده بودند که با استفاده از روش ‌نمونه‌گیری هدفمند 172 نفر به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها عبارت بودند از پرسشنامه واکنش استرس حاد استنفورد (کاردنیا و همکارن، 2000) و نسخه کوتاه پرسشنامه طرح‌واره یانگ (1998). داده‌ها توسط نرم‌افزار spss24 و با استفاده از شاخص‌های توصیفی و آزمون‌های آماری ضریب همبستگی «پیرسون» و تحلیل رگرسیون چندگانه تحلیل گردید.نتایج: نتایج نشان داد میزان واکنش‌های استرس حاد همسر نسبت به خیانت با طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه (0.46=r) و حوزه‌های آن، یعنی بریدگی و طرد (0.40=r)، خودگردانی و عملکرد مختل (0.34=r)، دیگر جهت‌مندی (0.29=r)، گوش‌به‌زنگی بیش‌ازحد و بازداری (0.44=r) و محدودیت‌های مختل (0.25=r) رابطه‌ مثبت معنی‌داری دارند (p<0.01).انواع واکنش‌های استرس حاد، یعنی نشانگان تجزیه‌ای، تجربه مجدد، اجتناب، اضطراب و بیش‌انگیختگی و اختلال در کارکرد نیز با طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه و حوزه‌های آن رابطه‌ مثبت معنی‌داری داشتند (p<0.01). 33% از کل واریانس اختلال استرس حاد توسط حوزه‌های طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه تبیین گردید(p<0.01).بحث و نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش نشان داد طرح‌واره‌های ناسازگاری که به‌دلیل خیانت همسر ایجاد می‌شوند، زمینه بروز اختلال استرس حاد پس از افشای خیانت را فراهم می‌سازند.

the role of early maladaptive schemas caused by spousal infidelity in the occurrence of acute stress disorder after disclosure of infidelity

introduction: the emotional and behavioral effects of disclosing infidelity on each of the couples involved are extremely destructive. this often leads to acute stress disorder, which is the primary and most significant response to such a situation. in this context, schemas, acting as a framework for information processing, can be effective in managing acute stress by bringing about profound changes in attitudes towards oneself, others, and the world. the aim of this study was to investigate the impact of maladaptive schemas on acute stress disorder resulting from spousal infidelity.method: the research method used was descriptive-correlational. the study’s statistical population comprised couples engaged in marital infidelity who sought assistance from courts and family counseling centers in tehran and saveh cities between 2020 and 2021. a sample of 172 individuals was selected using the purposeful sampling method. data collection tools included the stanford acute stress reaction questionnaire (cardena et al., 2000) and the young schema questionnaire-short form (1998). the data were analyzed using spss24 software, which employed descriptive indicators such as frequency, frequency percentage, mean, standard deviation, skewness, and kurtosis. statistical tests including pearson correlation coefficient and multiple regression analysis were also conducted.results: the study findings revealed a significant positive relationship (p<0.01) between acute stress reactions to a spouse’s infidelity and early maladaptive schemas, including disconnection and rejection (r=0.40), impaired autonomy and performance (r=0.34), other-directedness (r=0.29), overvigilance and inhibition (r=0.44), and impaired limits (r=0.25). various types of acute stress reactions, including dissociative symptoms, re-experiencing, avoidance, hyperarousal, and functional disorder, were found to have a significant positive relationship with early maladaptive schemas and their domains (p<0.05). the domains of early maladaptive schemas accounted for 33% of the total variance in acute stress disorder (p<0.01).discussion and conclusion: the research results indicate that maladaptive schemas formed as a result of spousal infidelity serve as the foundation for the development of acute stress disorder following the revelation of the infidelity.