مقایسه اثربخشی درمان پذیرش و تعهد و درمان عقلانی هیجانی بر اجتناب، رضایت زناشویی، مهارت های ارتباطی و خودکارآمدی جنسی زوجین

مقدمه: هدف از پژوهش حاضر مقایسه میزان اثر بخشی درمان پذیرش و تعهد و رفتار درمانی عقلانی هیجانی بر اجتناب، رضایت زناشویی،  مهارت های ارتباطی و  خودکارآمدی جنسی زوجین بود.روش: در این مطالعه نیمه آزمایشی که در میان زوجین مراجعه کننده به مراکز خدمات  مشاوره و روان شناسی تهران در سال 1398 انجام شد، 45 نفر از چهار مرکز مشاوره که دارای ملاک های ورود به پژوهش بودند، با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در سه گروه 15 نفری ( 15 نفر گروه آزمایش درمان پذیرش و تعهد، 15 نفر گروه آزمایش درمان عقلانی هیجانی و 15 نفر گروه کنترل) قرار گرفتند. در ابتدا از هر سه گروه پیش آزمون گرفته شد، سپس یک گروه آزمایش تحت درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و گروه دیگر آزمایش تحت درمان عقلانی هیجانی قرار گرفت و گروه کنترل تحت هیچ درمانی قرار نگرفت. پس از اتمام جلسات، از هر سه گروه  پس آزمون گرفته شد. پس از یک ماه مجددا سنجش پیگیری در هر سه گروه اجرا شد. داده ها با استفاده از نرم افزار  spss-25برای محاسبه شاخص های توصیفی و نیز تحلیل کوواریانس چندمتغیری پردازش شد.نتایج: بین اثربخشی درمان پذیرش و تعهد و درمان عقلانی هیجانی بر کاهش اجتناب و افزایش رضایت زناشویی، خودکارآمدی جنسی و مهارت های ارتباطی زوجین تفاوت معنی داری مشاهده شد(p<0/001). اثربخشی درمان پذیرش و تعهد بر کاهش اجتناب و افزایش رضایت زناشویی و خودکارآمدی جنسی، بالاتر از درمان عقلانی هیجانی بود. اما در افزایش مهارت های ارتباطی زوجین، درمان عقلانی هیجانی موثرتر از درمان پذیرش و تعهد بود. در مرحله پیگیری، بین اثربخشی درمان پذیرش و تعهد با درمان عقلانی هیجانی بر رضایت زناشویی،  مهارت های ارتباطی و  خودکارآمدی جنسی تفاوت معنی داری مشاهده نشد. اما در کاهش جتناب زوجین، درمان پذیرش وتعهد موثرتر از درمان عقلانی هیجانی بود.بحث و نتیجه گیری: براساس یافته های حاصل می توان نتیجه گرفت درمان پذیرش و تعهد در کاهش اجتناب و افزایش رضایت زناشویی و خودکارآمدی جنسی از درمان عقلانی هیجانی موثرتر است اما در افزایش مهارت های ارتباطی درمان عقلانی هیجانی موثرتر است. پیشنهاد می شود، درمان پذیرش و تعهد و رفتار درمانی عقلانی هیجانی توسط متخصصان این حوزه، به منظور بهبود روابط زناشویی در مراکز مشاوره و درمانی مورد استفاده قرار گیرد.

comparing acceptance and commitment therapy and rational emotional behaviortherapy effectiveness on couples’ avoidance, marital satisfaction, communication skills, and sexual self-efficacy

introduction:  this research aims to compare the effectiveness of acceptance and commitment therapy and rational emotional behavior therapy on avoidance, marital satisfaction, communication skills, and sexual self-efficacy of couples.method:  this semi-experimental study was conducted among couples who were referred to counseling and psychological service centers in tehran in 2018 among which 45 people were selected by the available sampling method from four counseling centers who met the criteria of the research. they were randomly divided into three experimental groups including acceptance and commitment therapy, rational emotional therapy, and control groups, in each group 15 people participated. first, all three groups were pretested, then one experimental group underwent acceptance and commitment treatment and the other experimental group underwent emotional rational therapy and the control group did not receive any treatment. after the sessions, a post-test was taken from all three groups. after one month, follow-up measurements were performed again in all three groups. data were processed using spss-25 software to calculate descriptive indices and multivariate covariance analysis.results:  a significant difference was observed between the effectiveness of acceptance and commitment therapy and rational emotional therapy in reducing avoidance and increasing marital satisfaction, sexual self-efficacy, and communication skills of couples (p<0.001). the effectiveness of acceptance and commitment therapy in reducing avoidance and increasing marital satisfaction and sexual self-efficacy was higher than rational emotional therapy. but in increasing the communication skills of couples, rational emotional therapy was more effective than acceptance and commitment therapy. in the follow-up phase, no significant difference was observed between the effectiveness of acceptance and commitment therapy with rational-emotional therapy on marital satisfaction, communication skills, and sexual self-efficacy. however, acceptance and commitment therapy was more effective than rational-emotional therapy in reducing couple anxiety.discussion and conclusion:  based on the findings, it can be concluded that acceptance and commitment therapy is more effective in reducing avoidance and increasing marital satisfaction and sexual self-efficacy than rational emotional therapy, but rational emotional therapy is more effective in increasing communication skills. it is suggested that acceptance and commitment therapy and rational emotional behavioral therapy be used by experts in this field in order to improve marital relations in counseling and therapy centers.