فراتحلیل مقایسه اثربخشی درمان‌های موج سوم رفتاری بر افسردگی در ایران: مقایسه درمان‌های مبتنی بر پذیرش و تعهد، درمان مبتنی بر توجه‌آگاهی و درمان فراشناختی (سال‌های 1380 تا 1396)

مقدمه: در سال‌های اخیر، پژوهش‌های بسیاری، اثربخشی درمان‌های موسوم به «موج سوم رفتاری» را برای اختلال‌های افسردگی مورد بررسی قرار داده‌اند. پژوهش حاضر به‌منظور مقایسه نتایج پژوهش‌‌های مرتبط با اثربخشی درمان‌های مبتنی بر پذیرش و تعهد، درمان‌های مبتنی بر توجه‌آگاهی و فراشناخت درمانی بر علائم افسردگی جامعه ایرانی صورت گرفته است. روش: در این پژوهش از روش فراتحلیل استفاده گردید و پس از بررسی پژوهش‌های صورت گرفته بین سال‌های 1380 تا 1396، 68 مطالعه که از لحاظ روش‌شناختی ملاک‌های ورود به فراتحلیل را داشتند، انتخاب شدند. همچنین در جهت رعایت ملاک‌‌های ورود و استخراج اطلاعات مربوط به هر مطالعه از چک‌لیست استفاده گردید و در نهایت 69 اندازه اثر گزارش شد. نتایج: یافته‌‌های حاصل نشان می‌‌دهد که درمان‌های مبتنی بر پذیرش و تعهد، مبتنی بر توجه‌آگاهی و فراشناخت درمانی به‌‌طور معنی‌‌دار و در سطح خطای کمتر از 0.05 بر کاهش علائم افسردگی موثر بوده‌‌اند و اندازه اثر ترکیبی (بر حسب مقیاس تفاوت میانگین‌‌های استاندارد) آن‌ها به ترتیب 1.565، 1.206 و 1.837 گزارش شده است. همچنین مطالعه متغیر نوع درمان به‌عنوان متغیر تعدیل‌کننده و مقایسه دو به دو درمان‌های فوق نشان داد که تنها فراشناخت درمانی نسبت به درمان‌های مبتنی بر توجه‌آگاهی در کاهش نشانه‌‌های افسردگی بهتر عمل می‌کند. بحث و نتیجه‌گیری: با توجه به یافته‌ها می‌توان چنین گفت که درمان‌‌های موج سوم رفتاری، به‌خصوص درمان‌های فراشناخت درمانی بر کاهش نشانه‌های افسردگی موثر هستند، همچنین پیشنهاد می‌گردد تا در پژوهش‌های آینده درمان‌های موج سوم با دیگر درمان‌های دارای حمایت تجربی نیز مورد مقایسه قرار گیرند.

A Meta-Analysis of Comparing the Efficacy of the Third Wave of Behavior Therapies on Depression in Iran: Comparing Acceptance and Commitment Therapy, Mindfulness-Based Therapy and Metacognitive Therapy (2001-2017)

Introduction: In recent years, multiple studies have examined the efficacy of the third wave of behavior therapies for depression disorders. This research aimed to compare the results of studies investigating the efficacy of acceptance and commitment therapy, mindfulnessbased therapy and metacognitive therapy on depression in Iranian population. Methods: Metaanalysis method was employed in this research and 69 publications which were methodology accepted were selected after a careful study of research studies. Also, the checklist was used to check inclusion criteria and extracted data from each study and finally 70 effect sizes were reported. Results: The results showed that acceptance and commitment therapy, mindfulnessbased therapy and metacognitive therapy had been effective for depression at significant level less than 0.05. The size of the combined effect (in terms of scale standardized mean difference) of them were reported 1.565, 1.206 and 1.891 respectively. Also study of type of treatment as a moderating variable showed that metacognitive therapy is more effective in reducing symptoms of depression than mindfulnessbased therapy. Conclusions: The results of metaanalysis showed that the third wave of behavior therapies specially metacognitive therapy are effective at reducing symptoms of depression.