نقش اجتناب تجربی، ذهن آگاهی و حساسیت اضطرابی به‌عنوان عوامل فراتشخیصی در پیش‌بینی نشانه‌های اختلالات هیجانی

مقدمه: هدف پژوهش حاضر بررسی نقش اجتناب تجربی، ذهن‌آگاهی و حساسیت اضطرابی به‌عنوان فرآیندهای فراتشخیصی در پیش‌بینی نشانه‌های اختلالات هیجانی بود. روش: بدین منظور براساس حجم جامعه که دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز بود 297 دانشجو (میانگین سنی 5.8±21.6) به روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای چندمرحله ای انتخاب و ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه پذیرش و عمل، پرسشنامه تجدیدنظر شده حساسیت اضطرابی و پرسشنامه نشانه‌های افسردگی و اضطرابی بر روی آن‌ها اجرا شد. بود). نتایج: یافته‌ها نشان داد که عدم اجتناب تجربی با اکثر نشانه‌های افسردگی و همه نشانه‌های اضطرابی همبسته است (p <0.01). همچنین ذهن‌آگاهی با بیشتر نشانه‌های افسردگی و دو عامل نشانه‌های اضطرابی همبستگی نسبتاً پایینی دارد (p <0.01). نهایتاً حساسیت اضطرابی با برخی نشانه‌های افسردگی و همه نشانه‌های اضطرابی همبستگی مثبت معنادار دارد (p <0.01). نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد اجتناب تجربی پیش‌بین نشانه‌های افسردگی، شامل سستی، بی‌خوابی، خودکشی، افزایش اشتها، خلق‌وخوی مرضی و بهزیستی است، ولی ذهن آگاهی و حساسیت اضطرابی فقط در برخی از نشانه‌های افسردگی سهیم هستند (p <0.01). علاوه بر این حساسیت اضطرابی پیش‌بین برجسته نشانه‌های اضطرابی بوده و اجتناب تجربی نقشی متوسط و ذهن‌آگاهی نقش ضعیفی در آن‌ها دارد (p <0.01). بحث و نتیجه‌گیری: به‌صورت کلی اجتناب تجربی فرآیند فراتشخیصی مشترک و بارزی در اختلالات هیجانی است، اما حساسیت اضطرابی سهم بیشتری در اختلالات اضطرابی دارد و ذهن‌آگاهی فرآیند کمتر موثری در این زمینه است.

The role of experiential avoidance, mindfulness and anxiety sensitivity as transdiagnostic factors in prediction of emotional disorder

The purpose of present study was to investigate the role of experiential avoidance, mindfulness and anxiety sensitivity in emotional disorders symptoms. To this aim, 297 students (age mean 21.6±5.8) were selected by multistage cluster sampling from Azad Islamic university students and completed the Acceptance and Action QuestionnaireII (AAQII), Anxiety Sensitivity IndexRevised (ASIR) and Inventory of Depression and Anxiety Symptoms (IDAS). Results showed acceptance is correlated strongly with almost all depression symptoms and all of anxiety symptoms (P>0.01); Moreover mindfulness were correlated moderatly with some of depression and two anxiety symptoms (P>0.01); finally anxiety sensitivity was moderately correlated with some depression and strongly with anxiety symptoms (P>0.01). Regression analysis revealed experiential avoidance has significant role in depression symptoms like Lassitude, Insomnia, Suicidality, Appetite gain, Ill Temper and Wellbeing, but mindfulness and anxiety sensitivity have weaker role in some symptoms of depression (P>0.01). Also results showed anxiety sensitivity has a dominate role, but experiential avoidance moderate and mindfulness a weak role in anxiety symptoms (P>0.01). Experiential avoidance can be seen as a dominant and common transdiagnostic process in emotional disorders, but anxiety sensitivity is just more influencing process in anxiety symptoms of emotional disorder and mindfulness is a weak transdiagnostic process in emotional disorders.