هویت طرق داوری درباب حقیقت وحی و خصوصیات آن

پذیرشِ نظریه لوح سفید و «اصالهالحسّ» (به معنایی اعم از حسّ ظاهری و باطنی) در حوزه آگاهی‌های تصوری، و قبولِ «اصالهالعقل» در محدوده آگاهی‌های تصدیقی ـ به عنوان دو مبنای مورد پذیرش حکیمان مسلمان ـ مستلزمِ ظهور دو مشکل درمورد پدیدارهای نایابی چون تجارب وحیانی است.مشکلِ اول، مسیله بیان‌ناپذیری است؛ و مشکل دوم، تشخیص روش قابل اعتماد در داوری، نسبت‌به سرشت و آثار این‌گونه امور خارج از دسترس تجارب مشاع (درونی / بیرونی) می‌باشد.درمورد مشکل دوم، یعنی روش داوری نسبت‌به پدیدارهایی چون «وحی»، چهار احتمال پیش‌روی ماست:1. موضع تعلیق گرفتن و از هرگونه داوری طفره رفتن؛2. سعی بر دستیابی به تجاربی این‌گونه؛ مشروط بر آنکه چنین امری ممکن باشد؛3. از تمثیل و مدل‌سازی بهره‌گرفتن؛4. رجوع به واجدانِ چنین تجاربی، یعنی انبیا؛ و اتخاذ موضعی درون‌دینی به‌جای منظر برون‌دینی.کوشش ما در این مقاله ضمن توضیح معنای مدل، و تشریح مخاطراتِ معرفتی حاصل از به‌کارگیری مدل‌ها، تبیین این نکته است که تنها راه قابل اعتماد برای داوری درمورد امور تجربه‌گریزی چون وحی، روش چهارم می‌باشد.