استکشاف اصول اخلاقی جدال احسن بر پایه تحلیل مفهومی و مصداقی در قرآن

جدال احسن در کنار حکمت و موعظه حسنه از جمله شیوه‌های متداول و راهبردی در قرآن و از ابزار کارآمد انبیاء برای دعوت به حق است. از این رو افرادی که ذهنی آمیخته از القائات شیطانی دارند، ابتدا باید با جدال احسن تخلیه و سپس با حکمت و موعظه حسنه تحلیه ‌گردند. رعایت اصولی اخلاقی، برای تشکیل مدل صحیح جدال احسن، لازم و ضروری است. بدین سبب مسئله تحقیق پیش رو تحلیل و بازخوانی مدل اخلاقی مجادله، در آیات قرآن با مخالفان، مشرکان و اهل کتاب است که مهمترین یافته‌های آن استکشاف اصول اخلاقی همچون توکل و استعانت، کلام لین و نرم، پرهیز از کبر، پیروی نکردن از القائات شیطانی، تکریم و حفظ شخصیت طرف مقابل، خصومت و عداوت، رعایت انصاف، بردباری و شرح صدر و جدال برای انکشاف حق و حقیقت است. در این مقاله سعی شده است با روش توصیفی- تحلیلی اصول اخلاقی ذکر شده به صورت مفهومی و مصداقی مورد بررسی قرار گیرد.

exploring the ethical principles of jidal ahsan based on conceptual and exeplary analysis in the qur'an

jidal ahsan, reasoning in the better way, along with wisdom and fair exhortation, is one of the most common and strategic ways in the qur’an and is one of the prophets’ effective tools for calling to the truth. therefore, people who have a mind mixed with evil infusions, must first be made up for the lost with jidali ahsan and then with wisdom and fair exhortation. observing ethical principles is necessary and needed to form the correct model of jidali ahsan. for this reason, the issue at hand is to analyze and reread the moral model of the conflict, mujadila, in the verses of the quran with opponents, polytheists and people of the book, of which the most important findings include the moral principles such as tavakkol, and isti`anat, soft and gentle speech, avoiding arrogance, not following evil infusions, honoring and preserving the character of the addressee, avoiding enmity and ill purpose, observing fairness, tolerance, and reasonable debate for the development of right and truth. in this article, an attempt has been made to examine the mentioned ethical principles in a conceptual and exemplary manner with the descriptive-analytical method.keywords: qur’an, jidal, reasoning, jidal ahsan, the better reasoning, mujadila, disputation, moral principles