بررسی ثبات یا حرکت در مجرَّدات از منظر آیات شریفه قرآن کریم

نظریه رایج در فلسفه، عدم امکان حرکت در مجردات است. مسئله این مقاله، بررسی دلالت ظاهر آیات قرآن بر امکان یا نفی حرکت در موجوداتی است که بر اساس تعریف و معیار فیلسوفان، می‌توان آنها را مجرد دانست. براساس یافته‌های تحقیق که با شیوه توصیفی تحلیلی به‌دست آمده، ظهور آیات قرآن دراین‌باره متفاوت است؛ ظاهر برخی آیات مانند: صافات: 164 و بقره: 32 و فاطر: 35 دلالت بر ثَبات مجردات دارند؛ و آیات دیگری مثل حمد: 1 و بقره: 31 و 33 دلالت بر امکان حرکت در برخی دارند. با توجه به تدرُّجی که در کسب وجود و کمالات در تربیت‌شونده هست، آیه شریفه بر وجود حرکت در تمام موجودات، از جمله مجرَّدات، دلالت دارد. همچنین برخی آیات بر افزایش علم گونه‌هایی از ملائکه و یا وقوع اشتباه و تنزُّل مرتبه و سپس توبه توسط ملائکه دلالت دارند. وقوع چنین اموری حکایت از امکان تغیُّر در ملائکه دارد. با توجه به اینکه تعریف «مجرد»، بر ملائکه مزبور قابل تطبیق است، می‌توان گفت: تغیُّر و حرکت در مجرَّدات امکان دارد.

a study of lack or existence of movement in immaterial beings from the perspective of the holy quran

a common theory in philosophy is the impossibility of movement in immaterial beings. the purpose of this article is to study the implication of the appearance of quranic verses on the possibility or negation of movement in immaterial beings. based on the research findings obtained by descriptiveanalytical method, the appearance of quranic verses in this regard is different; the appearance of some verses such as: safat: 164 and baqara: 32 and fatir: 35 indicate immateriality. while other verses such as hamd: 1 and baqara: 31 and 33 indicate the possibility of movement in some. due to the graduality in the acquisition of existence and perfection in the trainee, the holy verse indicates the existence of movement in all beings, including immaterial ones. also, some verses indicate the increase of knowledge of angels or the occurrence of mistakes and degradation and then repentance by angels. the occurrence of such things indicates the possibility of change in the angels. given the correspondence of immaterial being to these angels, it can be said that change and movement are possible in the immaterials.keywords: quran, movement, immaterials, lack of movement, materiality, angels.