روش شناسی حکمت صدرائی در تحلیل اوصاف خبری در تشبیه و تنزیه بر پایه توحید خاصی

مسئله تحقیق در این نوشتار بررسی نظر ملاصدرا پیرامون صفات خبری خداوند است و اینکه آیا وی به کدام یک از سه نظریه تشبیه، تعطیل و تنزیه ملتزم است؟ روش این مقاله کتابخانه‌ای و اسنادیتحلیلی است. یافته های تحقیق نشان می‌دهد صدرالمتالهین ضمن انتقاد از ظاهرگرایان، روش فیلسوفان و متکلمانی که به سرعت آیات الهی را تاویل می‌کنند نیز نادرست می‌شمارد. وی معتقد به حفظ اصالت متن و پرهیز از دست کشیدن از ظواهر است و راه رسیدن به این هدف را آموزه توحید خاصی یا وحدت شخصی و نظریه ارواح معانی می‌داند. طبق این تفسیر از توحید خاصی اطلاق محض بودن خداوند سبب می‌شود در هر تعینی حضور داشته باشد و احکام آن را بپذیرد و همین اطلاق محض سبب می‌شود که محدود به این تعین نباشد. اگر چه بخشی از این روش در آراء شماری از عرفا نیز دیده می‌شود، لکن همچون دیگر مباحث عرفان نظری که در حکمت متعالیه مبرهن شده، صورت‌بندی و انتظام علمی آن مرهون تلاشهای صدراست.

The Methodology of Sadra's Wisdom in Analyzing Predicative Attributes in Tashbih, Similitude, and Tanzih, Incomparability, Based on the Specific Monotheism

The issue of research in this article is to examine Mulla Sadra #39;s opinion about the predicative attributes of God and whether he is bound to which of the three theories of tashbih, ta`wil and tanzih. The method of this article is librarian and documentaryanalytical. The findings of the research show that Sadr alMuta #39;allihin, while criticizing the superficialist, also considers the method of philosophers and theologians who use ta`wil in the divine verses to be incorrect. He believes in preserving the originality of the text and opposes those avoiding appearances, and considers the way to achieve this goal to be the doctrine of special monotheism or personal unity and the theory of spirits of meanings. According to this version of particular monotheism, the pure absoluteess of God causes him to be present in every ta`ayyun, and to accept its rulings, and the very pure absoluteness causes him not to be limited to this determination. Although part of this method can be seen in the opinions of a number of mystics, but like other issues of theoretical mysticism that have been highlighted in the transcendent wisdom, its scientific formulation and order is due to Sadra #39;s efforts. Keywords: Similititude, Tashbih, Tanzih, Purifying, Ta`til, Inaccessibility, Mulla Sadra, Personal Unity of Existence, the Spirits of Meanings, Methodology of Mulla Sadra.