تحلیل و بررسی تطبیقی مفهوم خزائن در تفاسیر المیزان و کشف الاسرار

از ساحت‌های مورد اشاره در قرآن مفهوم خزائن‌ است که به عنوان سرچشمه‌ جهان خلقت معرفی شده ودر حیطه قدرت خداوند متعال است. در این پژوهش با روش توصیفی-تطبیقی به چگونگی بررسی مفهوم خزائن و تحلیل تطبیقی ابعاد هستی‌شناختی آن از دیدگاه علامه طباطبایی در المیزان و رشیدالدین میبدی در کشف الاسرار پرداخته شده است. در خصوص علمی یا عینی بودن خزائن، یافته‌های تحقیق نشان می دهد که خزائن الهی متشکل از دو عالم علم و عین است که این مطلب در نظریه علامه طباطبایی مشهود است، اما نگاه یک وجهی به خزائن در تفسیر میبدی (اکتفا به ساحت عین)، مشهود است. در حوزه‌ی خزائن و مراتب هستی، علامه طباطبایی خزائن را منبع اعلای فیض الهی دانسته که تنزل از آن بصورت توالی از مبدا اعلی بر اساس رابطه‌ عِلّی و معلولی است، حال آنکه از نظر میبدی، خزائن ناظر برعلم خداوند بر ادار‌ه‌ی امور و احاطه‌ی به فیوضات و مراتب عوالم و نفس در حوزه‌ی توانایی و اختیار انسان است، منتها ورودی به کیفیت استقرار نظام مراتبی و نحوه افاده‌ی فیض ندارد.

Comparative Analysis of the Concept of Khaza`inin the Commentaries Al-Mizan and Kashf al-Asrar

One of the concepts mentioned in the Qurchr('39')an is that of khaza`in, which is introduced as the source of the world of creation and is within the power of God Almighty. In this descriptivecomparative study, the concept of khaza`in and its ontological dimensions has been studied analytically and comparatively from the perspective of Allameh Tabatabai in AlMizan and Rashid alDin Meybodi in Kashf alAsrar. Regarding the ilmi and/or `ayni nature of khaza`in, the research findings show that divine khaza`in consist of two worlds of ilmi and `ayni, which is evident in Allameh Tabatabaichr('39')s theory, but a onesided view of khaza`in in Meybodichr('39')s commentary (taking the realm of `ayn only), it is obvious. In the realm of treasures and levels of existence, Allameh Tabatabai considers khaza`in as the supreme source of divine grace, the degradation of which is in the form of a sequence from a higher origin based on a causal relationship, while in the latter view, khaza`in oversee Godchr('39')s knowledge of managing affairs and surrounding the graces and levels of the worlds and the soul in the realm of human ability and authority, but there may not be found any reference to the quality of the establishment of the hierarchical system and the way of expressing grace.KeywordsKhazain, Tabatabai, Meybodi, Ilm, `Ayn, Grades of the World.